Żydowskie Pisma pomagają zrozumieć wydarzenie w Kanie Galilejskiej

Bez znajomości Żydowskich Pism nie możemy zrozumieć Ewangelii. Jeśli źle zrozumiemy żydowskie praktyki, to także źle zrozumiemy Jezusa - pisze w komentarzu dla Centrum Heschela KUL na niedzielę 19 stycznia dr Amy Jill Levine, profesor Nowego Testamentu i Nauk Żydowskich, pierwsza Żydówka wykładająca Nowy Testament w Papieskim Instytucie Biblijnym w Rzymie.
Wesele w Kanie Żydowskie Pisma pomagają zrozumieć wydarzenie w Kanie Galilejskiej
Wesele w Kanie / wikimedia.commons CC-BY 4.0/Dosseman - Own work

Publikujemy pełny tekst komentarza:

Trzeciego dnia

Podczas gdy nasze czytanie zaczyna się od słów: „W Kanie Galilejskiej odbywało się wesele...”, drugi rozdział Ewangelii Jana zaczyna się od słów: „Trzeciego dnia”. Lekcjonarz pomija odwołanie Jana do Pism Izraela. Wyrażenie „trzeciego dnia” pojawia się po raz pierwszy w Księdze Rodzaju 22, 4. To właśnie trzeciego dnia Abraham ujrzał „górę Pana”, na której miał złożyć w ofierze swego syna Izaaka. W tradycji żydowskiej miejscem tym była góra Syjon, na której stanęła później Świątynia Jerozolimska. W Księdze Wyjścia 19, 11 czytamy, że trzeciego dnia Bóg pojawił się na górze Synaj i przekazał Izraelowi Torę. Księga Ozeasza 6, 2 wzywa lud do „powrotu do Pana”, ponieważ „po dwóch dniach przywróci nam życie, a dnia trzeciego nas dźwignie i żyć będziemy w  Jego obecności”. Co więcej, według Ewangelii Jezus zostanie wskrzeszony trzeciego dnia.

Wesele

Dla Jana Jezus jest jak Izaak, który jest jak Mojżesz. W pismach Jana zrozumienie Jezusa wymaga zrozumienia Pism Izraela. Wesele łączy Jezusa z tradycją żydowską. Pisma Izraela opisują Boga jako oblubieńca lub jako męża Izraela. Pierwsze czytanie na dziś z Izajasza 62, 1-5, na drugą niedzielę czasu zwykłego, zawiera werset: „Jak oblubieniec weseli się z oblubienicy, tak Bóg twój tobą się rozraduje”. Co więcej, dobre wino, które Jezus ofiarowuje na weselu w Kanie Galilejskiej jest przedsmakiem uczty mesjańskiej kiedy, jak głosi Izajasz 25, 6: „Pan Zastępów przygotuje dla wszystkich ludów na tej górze ucztę z tłustego mięsa,  ucztę z wybornych win, z najpożywniejszego mięsa, z najwyborniejszych win”. Izajasz 25 ogłasza dalej, że Bóg „raz na zawsze zniszczy śmierć”. Drugi rozdział Jana jest midraszem na temat Izajasza 25. Ponownie, zrozumienie Ewangelii wymaga zrozumienia wcześniej napisanych części Pisma Świętego.

Śluby są okazją do połączenia różnych rodzin. W dzisiejszym psalmie słyszymy: „Głoście Jego chwałę wśród wszystkich narodów”. Ogłaszanie uzdrowień, chodzenia po wodzie, egzorcyzmów lub zmartwychwstania jest dobrą rzeczą. Jednak pierwszy znak na weselu, ukazujący uwagę Jezusa wobec Jego matki, oraz oszczędzający wstydu gospodarzom jest związany z doświadczeniem, z którym każdy z nas może się utożsamić. Ogłaszanie wydarzeń nie dotyczy tylko spraw globalnych; nie chodzi tylko o to by mówić: „drżyj przed Nim, cała ziemio”; tu chodzi raczej o sprawy osobiste, prywatne. Ewangelia mówi nam o osobistych troskach.  

Oczekiwania

W wersecie J 2, 3 słyszymy: „Gdy zabrakło wina, matka Jezusa rzekła do Niego: Nie mają wina”. Matka używa formy wypowiedzi znanej jako „prośba pośrednia”. To samo sformułowanie pojawia się w Ewangelii Jana 11, kiedy Maria i Marta przekazują Jezusowi wiadomość o Łazarzu: „Panie, ten, którego miłujesz jest chory”. Matka oczekuje, że Jezus uczyni coś z winem, tak jak siostry oczekują, że Jezus zrobi coś w sprawie ich brata.

Matka

W Ewangelii Jana 19, 28, gdy Jezus umiera, mówi: „Pragnę”. Jest to kolejna pośrednia prośba. Jezus pragnie nie tylko czegoś do picia, ale także chce być w jedności ze swoimi naśladowcami. Jezus odpowiada swojej matce: „Czyż to moja lub Twoja sprawa, Niewiasto?” (J 2, 4).  Podobnie „niewiastą” nazywa Samarytankę przy studni (4, 21), swoją matkę pod krzyżem (J 19, 26) i Marię Magdalenę przy grobie (20, 13. 15). Powtórzenie to podkreśla rolę kobiet. Ewangelia nie może być opowiedziana bez nich. Pomimo gwałtownej reakcji Jezusa, Jego matka mówi do sług: „Zróbcie wszystko, cokolwiek wam powie” (J 2, 5).  

Lubię matkę Jezusa (to relacja żydowskich matek). Ona zna swojego syna. Warto zauważyć, że terminem używanym przez Jana w odniesieniu do  sług jest słowo diakonoi, stąd „diakoni”. Ci diakoni zarówno słuchają Jezusa, jak i słuchają kobiet, jego matki. Termin „diakoni” prawdopodobnie obejmował kobiety, ponieważ grecka liczba mnoga rodzaju męskiego może  dotyczyć także kobiet. W Liście do Rzymian 16, 1 Paweł wspomina o kobiecie imieniem Feba, „diakonisie Kościoła (ekklesia) w Kenchrach”, które jest portem w Koryncie. 

Oczyszczenia

Werset szósty Ewangelii wspomina, że było „tam sześć stągwi kamiennych przeznaczonych do żydowskich oczyszczeń”. Wiele chrześcijańskich komentarzy twierdzi, że zamieniając wodę w wino Jezus eliminuje żydowskie praktyki czystości i zastępuje prawo łaską. Ten pogląd nie jest prawidłowy. Wszyscy na weselu oczyścili się wcześniej. Jesteśmy w trakcie uczty weselnej i całe wino zostało spożyte. Dlatego Jezus poleca sługom „napełnić” naczynia. 

Naczynia z kredowego lub wapiennego kamienia, które w przeciwieństwie do ceramiki są odporne na rytualne zanieczyszczenia, są wciąż znajdowane na wykopaliskach archeologicznych w dolnej Galilei. Naczynia z kamienia kredowego, monety anikoniczne, rytualne baseny kąpielowe itp. pomagały Żydom w ich charakterystycznym sposobie życia, pomimo rzymskich nacisków na asymilację. Rytualne ablucje są również obecne w katolickiej praktyce lavabo. Bez znajomości Żydowskich Pism nie możemy zrozumieć Ewangelii. Jeśli źle zrozumiemy żydowskie praktyki, to także źle zrozumiemy Jezusa.

Centrum Heschela KUL


 

POLECANE
PGE GiEK wydał ważny komunikat z ostatniej chwili
PGE GiEK wydał ważny komunikat

Po rosyjskim ataku dronowym i naruszeniu polskiej przestrzeni powietrznej koncern PGE GiEK ogłosił wprowadzenie dodatkowych środków bezpieczeństwa. Szczególną ochroną objęto Elektrownię Bełchatów – obiekt strategiczny dla polskiej energetyki.

Wiadomości
„Bez Boga tylko trwoga”. Wielkie spotkanie Białego Kruka w Sanktuarium św. Jana Pawła II

Już w niedzielę, 14 września 2025 r., w krakowskim Sanktuarium św. Jana Pawła II odbędzie się wyjątkowe wydarzenie kulturalno-religijne, przygotowane przez Wydawnictwo Biały Kruk. Spotkanie pod hasłem „Bez Boga tylko trwoga” połączone będzie z premierami najnowszych książek, debatą wybitnych intelektualistów i uczczeniem ważnych rocznic – 70. urodzin papieża Leona XIV oraz 78. rocznicy urodzin bł. ks. Jerzego Popiełuszki.

Zatrzymano Afgańczyka podejrzanego o ataki na polskich żołnierzy. Jest komunikat prokuratury z ostatniej chwili
Zatrzymano Afgańczyka podejrzanego o ataki na polskich żołnierzy. Jest komunikat prokuratury

Straż Graniczna i Żandarmeria Wojskowa zatrzymały Afgańczyka podejrzewanego o ataki na polskich żołnierzy na granicy z Białorusią. Ahmad K. usłyszał zarzut czynnej napaści i decyzją sądu trafił do aresztu. Grozi mu nawet 30 lat więzienia.

Wiadomości
Czy na domek rekreacyjny całoroczny trzeba mieć pozwolenie?

Planując postawienie domku rekreacyjnego całorocznego, wiele osób zastanawia się, czy konieczne jest uzyskanie pozwolenia na budowę. W artykule przyglądamy się wymogom prawnym dotyczącym małych domków drewnianych, standardom technicznym umożliwiającym całoroczne użytkowanie, niezbędnym instalacjom oraz możliwości adaptacji konstrukcji do indywidualnych potrzeb. Dowiesz się, w jakich sytuacjach można skorzystać z uproszczonej procedury oraz na co zwrócić uwagę przy planowaniu inwestycji.

Tusk: Dziś dowiemy się jakie dalsze działania ws. wschodniej flanki podejmie NATO z ostatniej chwili
Tusk: Dziś dowiemy się jakie dalsze działania ws. wschodniej flanki podejmie NATO

Jestem w stałym kontakcie z sekretarzem generalnym NATO Markiem Rutte; otrzymałem informację, że jeszcze dziś dowiemy się, jakie będą dalsze działania Sojuszu, jeśli chodzi o wschodnią flankę, po ataku dronowym Rosji - powiedział premier Donald Tusk w piątek.

Były szef litewskiego parlamentu: powinniśmy zawrzeć dwustronne umowy obronne z Polską i Niemcami gorące
Były szef litewskiego parlamentu: powinniśmy zawrzeć dwustronne umowy obronne z Polską i Niemcami

Litwa powinna zawrzeć dwustronne porozumienia obronne z Polską i Niemcami, aby móc korzystać z ich potencjału – oznajmił w reakcji na wtargnięcie do Polski rosyjskich dronów Saulius Skvernelis, przewodniczący ugrupowania Związek Demokratyczny „W imię Litwy”, do niedawna przewodniczący Sejmu.

Wielka awaria systemu paszportowego. Jest komunikat z ostatniej chwili
Wielka awaria systemu paszportowego. Jest komunikat

W piątek, 12 września 2025 roku, w godzinach porannych doszło do poważnej awarii systemu paszportowego w całym kraju. 

Wielka Brytania wprowadza nowe sankcje na Rosję z ostatniej chwili
Wielka Brytania wprowadza nowe sankcje na Rosję

Brytyjski rząd ogłosił w piątek nałożenie 100 nowych sankcji, ograniczających źródła dochodów oraz dostawy wojskowe do Rosji, w odpowiedzi na rosyjskie naloty, które naruszyły przestrzeń powietrzną nad Polską i uszkodziły budynek ukraińskiego rządu w Kijowie.

Ważny komunikat dla mieszkańców Gdańska z ostatniej chwili
Ważny komunikat dla mieszkańców Gdańska

Od 11 września kierowców i pasażerów komunikacji miejskiej w Gdańsku czekają spore utrudnienia. Rozpoczyna się remont ul. Hynka, który wiąże się z objazdami i zmianami tras autobusów.

Warszawa: Ewakuacja pasażerów ze stacji metra z ostatniej chwili
Warszawa: Ewakuacja pasażerów ze stacji metra

W piątek doszło do niebezpiecznej sytuacji na stacji metra Młociny w Warszawie. W jednym ze składów pojawiło się silne zadymienie; z peronów trzeba było ewakuować pasażerów, a na miejsce wezwano strażaków.

REKLAMA

Żydowskie Pisma pomagają zrozumieć wydarzenie w Kanie Galilejskiej

Bez znajomości Żydowskich Pism nie możemy zrozumieć Ewangelii. Jeśli źle zrozumiemy żydowskie praktyki, to także źle zrozumiemy Jezusa - pisze w komentarzu dla Centrum Heschela KUL na niedzielę 19 stycznia dr Amy Jill Levine, profesor Nowego Testamentu i Nauk Żydowskich, pierwsza Żydówka wykładająca Nowy Testament w Papieskim Instytucie Biblijnym w Rzymie.
Wesele w Kanie Żydowskie Pisma pomagają zrozumieć wydarzenie w Kanie Galilejskiej
Wesele w Kanie / wikimedia.commons CC-BY 4.0/Dosseman - Own work

Publikujemy pełny tekst komentarza:

Trzeciego dnia

Podczas gdy nasze czytanie zaczyna się od słów: „W Kanie Galilejskiej odbywało się wesele...”, drugi rozdział Ewangelii Jana zaczyna się od słów: „Trzeciego dnia”. Lekcjonarz pomija odwołanie Jana do Pism Izraela. Wyrażenie „trzeciego dnia” pojawia się po raz pierwszy w Księdze Rodzaju 22, 4. To właśnie trzeciego dnia Abraham ujrzał „górę Pana”, na której miał złożyć w ofierze swego syna Izaaka. W tradycji żydowskiej miejscem tym była góra Syjon, na której stanęła później Świątynia Jerozolimska. W Księdze Wyjścia 19, 11 czytamy, że trzeciego dnia Bóg pojawił się na górze Synaj i przekazał Izraelowi Torę. Księga Ozeasza 6, 2 wzywa lud do „powrotu do Pana”, ponieważ „po dwóch dniach przywróci nam życie, a dnia trzeciego nas dźwignie i żyć będziemy w  Jego obecności”. Co więcej, według Ewangelii Jezus zostanie wskrzeszony trzeciego dnia.

Wesele

Dla Jana Jezus jest jak Izaak, który jest jak Mojżesz. W pismach Jana zrozumienie Jezusa wymaga zrozumienia Pism Izraela. Wesele łączy Jezusa z tradycją żydowską. Pisma Izraela opisują Boga jako oblubieńca lub jako męża Izraela. Pierwsze czytanie na dziś z Izajasza 62, 1-5, na drugą niedzielę czasu zwykłego, zawiera werset: „Jak oblubieniec weseli się z oblubienicy, tak Bóg twój tobą się rozraduje”. Co więcej, dobre wino, które Jezus ofiarowuje na weselu w Kanie Galilejskiej jest przedsmakiem uczty mesjańskiej kiedy, jak głosi Izajasz 25, 6: „Pan Zastępów przygotuje dla wszystkich ludów na tej górze ucztę z tłustego mięsa,  ucztę z wybornych win, z najpożywniejszego mięsa, z najwyborniejszych win”. Izajasz 25 ogłasza dalej, że Bóg „raz na zawsze zniszczy śmierć”. Drugi rozdział Jana jest midraszem na temat Izajasza 25. Ponownie, zrozumienie Ewangelii wymaga zrozumienia wcześniej napisanych części Pisma Świętego.

Śluby są okazją do połączenia różnych rodzin. W dzisiejszym psalmie słyszymy: „Głoście Jego chwałę wśród wszystkich narodów”. Ogłaszanie uzdrowień, chodzenia po wodzie, egzorcyzmów lub zmartwychwstania jest dobrą rzeczą. Jednak pierwszy znak na weselu, ukazujący uwagę Jezusa wobec Jego matki, oraz oszczędzający wstydu gospodarzom jest związany z doświadczeniem, z którym każdy z nas może się utożsamić. Ogłaszanie wydarzeń nie dotyczy tylko spraw globalnych; nie chodzi tylko o to by mówić: „drżyj przed Nim, cała ziemio”; tu chodzi raczej o sprawy osobiste, prywatne. Ewangelia mówi nam o osobistych troskach.  

Oczekiwania

W wersecie J 2, 3 słyszymy: „Gdy zabrakło wina, matka Jezusa rzekła do Niego: Nie mają wina”. Matka używa formy wypowiedzi znanej jako „prośba pośrednia”. To samo sformułowanie pojawia się w Ewangelii Jana 11, kiedy Maria i Marta przekazują Jezusowi wiadomość o Łazarzu: „Panie, ten, którego miłujesz jest chory”. Matka oczekuje, że Jezus uczyni coś z winem, tak jak siostry oczekują, że Jezus zrobi coś w sprawie ich brata.

Matka

W Ewangelii Jana 19, 28, gdy Jezus umiera, mówi: „Pragnę”. Jest to kolejna pośrednia prośba. Jezus pragnie nie tylko czegoś do picia, ale także chce być w jedności ze swoimi naśladowcami. Jezus odpowiada swojej matce: „Czyż to moja lub Twoja sprawa, Niewiasto?” (J 2, 4).  Podobnie „niewiastą” nazywa Samarytankę przy studni (4, 21), swoją matkę pod krzyżem (J 19, 26) i Marię Magdalenę przy grobie (20, 13. 15). Powtórzenie to podkreśla rolę kobiet. Ewangelia nie może być opowiedziana bez nich. Pomimo gwałtownej reakcji Jezusa, Jego matka mówi do sług: „Zróbcie wszystko, cokolwiek wam powie” (J 2, 5).  

Lubię matkę Jezusa (to relacja żydowskich matek). Ona zna swojego syna. Warto zauważyć, że terminem używanym przez Jana w odniesieniu do  sług jest słowo diakonoi, stąd „diakoni”. Ci diakoni zarówno słuchają Jezusa, jak i słuchają kobiet, jego matki. Termin „diakoni” prawdopodobnie obejmował kobiety, ponieważ grecka liczba mnoga rodzaju męskiego może  dotyczyć także kobiet. W Liście do Rzymian 16, 1 Paweł wspomina o kobiecie imieniem Feba, „diakonisie Kościoła (ekklesia) w Kenchrach”, które jest portem w Koryncie. 

Oczyszczenia

Werset szósty Ewangelii wspomina, że było „tam sześć stągwi kamiennych przeznaczonych do żydowskich oczyszczeń”. Wiele chrześcijańskich komentarzy twierdzi, że zamieniając wodę w wino Jezus eliminuje żydowskie praktyki czystości i zastępuje prawo łaską. Ten pogląd nie jest prawidłowy. Wszyscy na weselu oczyścili się wcześniej. Jesteśmy w trakcie uczty weselnej i całe wino zostało spożyte. Dlatego Jezus poleca sługom „napełnić” naczynia. 

Naczynia z kredowego lub wapiennego kamienia, które w przeciwieństwie do ceramiki są odporne na rytualne zanieczyszczenia, są wciąż znajdowane na wykopaliskach archeologicznych w dolnej Galilei. Naczynia z kamienia kredowego, monety anikoniczne, rytualne baseny kąpielowe itp. pomagały Żydom w ich charakterystycznym sposobie życia, pomimo rzymskich nacisków na asymilację. Rytualne ablucje są również obecne w katolickiej praktyce lavabo. Bez znajomości Żydowskich Pism nie możemy zrozumieć Ewangelii. Jeśli źle zrozumiemy żydowskie praktyki, to także źle zrozumiemy Jezusa.

Centrum Heschela KUL



 

Polecane
Emerytury
Stażowe