Tomasz P. Terlikowski: Wstrząsająca metafizyczna proza

Są książki, które zostają w pamięci na długo. Stawiają pytania, zmuszają do refleksji, choć niekoniecznie dają odpowiedzi. Taka jest powieść Viktora Fischla „Pieśń koguta”.
 Tomasz P. Terlikowski: Wstrząsająca metafizyczna proza
/ pixabay.com

Gdy się pisze o tej prozie w zasadzie nie wiadomo od czego zacząć. Już sam życiorys autora jest bowiem niesamowity. Fischl urodził się w czaskiej rodzinie żydowskiej, w młodości był działaczem syjonistycznym, ale też człowiekiem głęboko zaangażowanym w czeskie życie publiczne. Tuż przed II wojną światową obronił doktorat i wyjechał do Wielkiej Brytanii, gdzie zaczął pracę do emigracyjnego rządu Czechosłowacji i zaprzyjaźnił się z Janem Masarykiem. Do ojczyzny wrócił do 1947, ale po przewrocie komunistycznym i tajemniczej śmierci swojego przyjaciele Masaryka zdecydował się na emigrację do Izraela. Tam przyjął nazwisko Avigdor Dagan i wstąpił do służby dyplomatycznej Izraela (był nawet ambasadorem tego kraju w Polsce. Nigdy nie zaprzestał jednak pisania w języku czeskim, nigdy nie zapomniał swojej pierwszej Ojczyzny.

Pieśń koguta

„Pieśń koguta” nie jest jednak literaturą wspomnieniową, nie jest literaturą, którą określić można jako wspominki z ojczyzny. To opowieść o umieraniu, odchodzeniu, rozstawaniu się ze światem wiejskiego lekarza. On próbuje rozliczyć się ze swoim życiem, zadaje sobie pytania o to, kogo skrzywdził, a komu pomógł, wadzi się z miejscowym księdzem, a jednocześnie zadaje najgłębsze pytania o sens cierpienia (przedwczesnej śmierci jego żony), odpowiedzialność Boga, przemijanie i trwanie pamięci w życiu innych. Nie ma u niego prostego pocieszenia, ale jest głęboka mądrość, która pozwala mierzyć się z tym, co najtrudniejsze.

I są pytania, które na długo zostają w głowach. Gdy przyjaciel bohatera ksiądz gra z nim w szachy, to - na niewypowiedziane - pytanie o to, dlaczego lekarz został sam, dlaczego w strasznych okolicznościach umarła jego żona - odpowiada zaskakującym stwierdzeniem. „... kiedy indziej mówiłem sobie, że i ojciec może się mylić. Więc dlaczego tylko ojciec miałby zawsze odpuszczać? Dlaczego czasem syn nie miałby odpuścić ojcu?” - mówi. To, ocierające się niemal o herezje pytanie, zostaje w głowie. I zawiera w sobie jakąś zaskakującą, chrześcijańską z ducha mądrość. W innym miejscu pada pytanie o to, czy życie rzeczywiście musi mieć jakąś fabułę, czy rzeczywiście musimy ją mu nadawać? „Fabułę? - odpowiada alter ego bohatera, czyli właśnie kogut - Nie wystarczy ci piękna noc? Nie wystarczy ci, że rano znów wzejdzie słońce? Że znów będzie piękny dzień?”

Jeśli jest w tej książce jakaś nadzieja na nieśmiertelność, to niekoniecznie (choć i to nie jest wykluczona) na taką związaną z życiem wiecznym. Fischl - ustami starego lekarza mówi raczej o nieśmiertelności pokoleń, o dziedziczeniu. „Dopiero teraz zrozumiałem, że za dłońmi chłopów orzących pola, że pod palcami koniec wyszywających wzory na poduszkach, obrusach i krajkach były ręce ich ojców i matek, i dziadów oraz pradziadów, że to oni wszyscy opierali się o pług, że to one prowadziły igłę z nicią, że wszystko, co robimy, oni robią razem z nami, ci którzy byli tu przed nami, i ze gdy nas tu nie będzie, będziemy wszystko robić, wraz z tymi, którzy zostaną po nas, i z tym, którzy przyjdą po nich, i z ich wnukami i prawnukami ich wnuków” - pisał. Ogromna większość z nas nie żyje już w miejscu, gdzie żyli nas dziadowie. Ciągłość została zerwana, ale oni są w nas. Widzę swojego nieżyjącego już ojca w moich synach, i widzę mamę w córkach. Dziedzictwo zostaje. I zostają we mnie pytania zadane mi przez Viktora Fischla.


Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

POLECANE
Tłumy na Marszu Papieskim w Warszawie #SolidarnizJPII [FOTORELACJA] Wiadomości
Tłumy na Marszu Papieskim w Warszawie #SolidarnizJPII [FOTORELACJA]

Uczestnicy warszawskiego I Marszu Papieskiego wyruszyli o godz. 11.00 z Ronda im. Romana Dmowskiego.

Ruszył Marsz Papieski w Krakowie. Piotr Duda złożył kwiaty przy kamieniu upamiętniającym Msze Papieskie #SolidarnizJPII [NA ŻYWO] Wiadomości
Ruszył Marsz Papieski w Krakowie. Piotr Duda złożył kwiaty przy kamieniu upamiętniającym Msze Papieskie #SolidarnizJPII [NA ŻYWO]

W Krakowie o godz. 13:30 z Błoni Krakowskich przy kamieniu upamiętniającym Msze Papieskie ruszy Marsz Papieski.

Abp Jędraszewski: Wezwaniem Jana Pawła II było Nie bójcie się #SolidarnizJPII Wiadomości
Abp Jędraszewski: Wezwaniem Jana Pawła II było "Nie bójcie się" #SolidarnizJPII

Jan Paweł II, rozpoczynając swój pontyfikat i kiedy kończyły się dni jego posługiwania Piotrowego, wzywał: "Nie bójcie się" – przypomniał metropolita krakowski abp Marek Jędraszewski w kazaniu wygłoszonym w Niedzielę Palmową w katedrze wawelskiej.

Premier: Dzisiaj zdajemy egzamin z tych wartości, których nas uczył Jan Paweł II Wiadomości
Premier: Dzisiaj zdajemy egzamin z tych wartości, których nas uczył Jan Paweł II

Dzisiaj zdajemy egzamin z tych wartości, których nas uczył. Zdajemy egzamin z człowieczeństwa i wartości, które są jego częścią. Zdajemy egzamin z niesienia prawdy, która musi przeciwstawić się fałszom, potwarzy, obelgom – napisał premier Mateusz Morawiecki w rocznicę śmierci papieża Jana Pawła II.

Dawid Kubacki udzielił wywiadu. Sport zszedł na drugi albo nawet trzeci plan Wiadomości
Dawid Kubacki udzielił wywiadu. "Sport zszedł na drugi albo nawet trzeci plan"

Dawid Kubacki udzielił pierwszego wywiadu od czasu rezygnacji ze startów w sezonie 2022/23 Pucharu Świata w skokach narciarskich.

I Marsz Papieski w Warszawie #SolidarnizJPII Wiadomości
I Marsz Papieski w Warszawie #SolidarnizJPII

W Warszawie o godz. 11:00 rozpoczął się I Marsz Papieski.

Rosja przejmuje przewodnictwo w Radzie Bezpieczeństwa ONZ. Jest reakcja Ukrainy Wiadomości
Rosja przejmuje przewodnictwo w Radzie Bezpieczeństwa ONZ. Jest reakcja Ukrainy

Rosja przejmuje przewodnictwo w ONZ. – Istnienie tej organizacji mija się z sensem – ocenia Wołodymyr Jelczenko, były ambasador Ukrainy przy ONZ.

Łódź: W nocy zniszczono pomnik Jana Pawła II #SolidarnizJPII Wiadomości
Łódź: W nocy zniszczono pomnik Jana Pawła II #SolidarnizJPII

Stojący przed bazyliką archikatedralną w Łodzi pomnik Jana Pawła II został w nocy oblany farbą. Na cokole nieznany sprawca, którego szuka policja, napisał "maxima culpa". Pomnik ma być oczyszczony przed marszem papieskim zapowiadanym na niedzielne popołudnie.

Premier Włoch o św. Janie Pawle II: Wiele nauczył i dał naszemu krajowi i całemu światu Wiadomości
Premier Włoch o św. Janie Pawle II: Wiele nauczył i dał naszemu krajowi i całemu światu

Premier Włoch Giorgia Meloni napisała na Twitterze w przypadającą w niedzielę 18. rocznicę śmierci świętego Jana Pawła II, że wiele nauczył i wiele dał jej krajowi oraz całemu światu. Przypomniała też słowa papieża Polaka o wolności jako prawie do czynienia tego, co trzeba.

Co dalej z Kamilem Stochem? Thurnbichler odpowiedział na trudne pytanie Wiadomości
Co dalej z Kamilem Stochem? Thurnbichler odpowiedział na trudne pytanie

Co dalej z Kamilem Stochem? O przyszłość wybitnego polskiego skoczka został zapytany trener Thomas Thurnbichler.

Emerytury
Stażowe