Strefa kontaktu Igora Zalewskiego. Roman Głodowski: Bobry nie powinny być wrogiem publicznym

– Wystarczy zabobrzyć teren przy granicy z Białorusią. Jeżeli dalibyśmy tam bobrom spokój i pozwolili im użytkować te tereny, te zwierzęta są w stanie przekształcić je w mokradła i bagna niemożliwe do przebycia – mówi Roman Głodowski.
Igor Zalewski/Roman Głodowski Strefa kontaktu Igora Zalewskiego. Roman Głodowski: Bobry nie powinny być wrogiem publicznym
Igor Zalewski/Roman Głodowski / fot. M. Żegliński/p. Jabłoński

– Chyba Polacy nie wiedzieli, jak niebezpieczne zwierzę mieszka w Polsce, dopiero premier nas w tym uświadomił.

– Ale mamy jeszcze wilki, które zagryzają Czerwone Kapturki. Przy okazji powodzi pojawiła się jakaś dziwna potrzeba szukania wrogów wśród zwierząt. To niebezpieczna tendencja. Z drugiej strony premier spowodował, że bóbr nagle stał się gorącym tematem.

Ludzie postrzegają bobry jako zwierzęta pożyteczne

– Cieszy to Pana?

– To zależy, jak ta dyskusja się rozwinie. Stowarzyszenie Nasz Bóbr działa od 2018 roku. Wtedy ogromna większość społeczeństwa była nastawiona do bobra raczej negatywnie. Jeżeli mówiono w przestrzeni publicznej o tych zwierzętach, to jako o szkodnikach. Dzisiaj mamy sytuację odwrotną i jest to po części nasza zasługa. Jesteśmy jedynym stowarzyszeniem, które zajmuje się bobrami, i pozytywny przekaz na ich temat wychodzi głównie od nas. Ludzie postrzegają je pozytywnie, jako zwierzęta pożyteczne. Mam nadzieję, że wypowiedzi premiera Donalda Tuska nie odwrócą tej tendencji i nie cofniemy się o kilka lat.

– To może się wydarzyć?

– Dotarły do nas wieści, że gdzieś na wałach żołnierze odpędzali bobry petardami. Gdzie indziej ludzie sami z siebie się organizowali i przepędzali bobry, czym tylko mieli. Trochę się obawiamy, że takie działania mogą eskalować, bo ludzie mogą interpretować słowa szefa rządu jako przyzwolenie na takie działania. Dlatego reagujemy na nie stanowczo. Bobry nie powinny być wrogiem publicznym.

– Tragiczna powódź nie powinna przesłaniać szerszej perspektywy. A ta jest taka, że Polska ma problem z niedoborem, a nie nadmiarem wody. W tej kwestii bobry są naszym wielkim sojusznikiem.

– To, co oczywiście bobry robią, to magazynowanie wody. Budują tamy, by tworzyć stawy, które są swego rodzaju drzwiami do ich domów. Wejścia do nich są pod powierzchnią wody, która zapewnia domostwom bobrów bezpieczeństwo. Taki tworzony przez nich zbiornik pomaga im też spławiać ścięte drzewa – budulec tam i żeremi, czyli tych bobrzych domostw. Woda zbiera się w takim terenie, tworzą się stawy bobrowe i ta retencja, to magazynowanie wody jest czymś, czego do tej pory żaden rząd jeszcze nie policzył, ale prawdopodobnie bobry obecnie retencjonują (czyli zatrzymują) więcej wody, niż robią to wszystkie programy publiczne w Polsce. To są gigantyczne ilości w skali kraju, dzięki której nasz bilans wodny jest lepszy, choć i tak jest kiepski. Mówi się, że to „mała retencja”, ale tak naprawdę jest wielka. Bez bobrów Polska byłaby znacznie suchszym krajem, który pustynnieje. Dajmy działać bobrom, bo one wykonują – całkowicie za darmo – wspaniałą robotę dla naszego kraju.

Co więcej – bobry dokładają swoją cegiełkę do działań przeciwpowodziowych. Tam, gdzie występują, obszar jest wilgotny, a ziemia staje się czymś na kształt gąbki. W razie fali powodziowej część wody jest wchłaniana przez taką gąbkę. Jeśli ziemia jest sucha i twarda, woda przez nią przepływa jak po autostradzie.

– Są jeszcze jakieś pozytywy działań bobrów?

– Oczywiście. Efektem ich działań są naturalne mokradła i jest to świetna bariera, która zabezpiecza lasy przed pożarami. Czyli – uwaga – mamy tu działalność przeciwpożarową. Ale i to jeszcze nie wszystko!
Na granicy Ukrainy z Białorusią są wielkie bagna. Bagna Prypeci. Od wieków stanowiły naturalną osłonę przed jakimkolwiek atakiem. W czasie drugiej wojny światowej najpierw Niemcy, a potem Rosjanie omijali je od północy i południa. Żadna nowoczesna armia, żaden ciężki sprzęt nie jest w stanie funkcjonować na takim terenie.

CZYTAJ TAKŻE: Cezary Krysztopa: Głowa robi „brzrzrz”

Bobry mogą wspomóc nas militarnie

– Dobrze rozumiem, że bobry mogą ochronić wschodnią flankę NATO?

– Na pewno mogłyby pomóc w rozwiązaniu problemu na granicy z Białorusią. Jeżeli dalibyśmy im tam spokój i pozwolili im użytkować te tereny, te zwierzęta są w stanie przekształcić je w mokradła i bagna niemożliwe do przebycia. Taka bariera byłaby trudniejsza do sforsowania od każdej innej. Przynajmniej na jakiś czas zatrzymałaby obce siły. A na pewno je spowolniła. Bobry mogą więc wspomóc nas militarnie.

– Czyli zamiast budować kosztowne umocnienia…

– …wystarczy po prostu zabobrzyć teren na granicy z Białorusią. I podkreślmy, że bobry dają nam te wszystkie dobrodziejstwa za darmo. To nic nie kosztuje.

– Już lubię bobry.

– Jest za co. Być może najwspanialszą rzeczą, której dokonują, jest… tworzenie życia. Bobry to woda, a woda to życie. Wokół bobrzych rozlewisk automatycznie eksploduje życie. Siedliska bobrowe są taką oazą, gdzie rozkwita bioróżnorodność. Pojawia się woda, pojawiają się za chwileczkę jakieś ryby, płazy, ptaki.

Zasiedlanie

– Ile bobrów mieszka teraz w Polsce?

– Trudno to dokładnie wyliczyć, ale przyjmuje się, że około 150 000.

– Ile? Za czasów mojej młodości bobrów nie było prawie w ogóle. To był właściwie gatunek wytrzebiony.

– Ja z bobrami zetknąłem się jako dziecko w filmie „Tajemnice wiklinowej zatoki”. I wtedy to było jakieś mityczne, egzotyczne zwierzę, którego właściwie nie można było spotkać. Co najwyżej w bajkach właśnie. Już w przedwojennej Polsce bobrów nie było prawie w ogóle, została garstka na terenach dzisiejszej Białorusi i Ukrainy. Zupełnie znikła pamięć o bobrach, umiejętność współżycia z nimi. Wszystko zmieniło się za sprawą masowego zasiedlenia tych ssaków. To była niesamowita, wielka, zaplanowana akcja, ewenement na skalę światową.

– Komu ją zawdzięczamy?

– Ojcem chrzestnym całego procesu był profesor Wirgiliusz Żurowski, wspierali go liczni naukowcy z Polskiej Akademii Nauk, a także leśnicy oraz myśliwi. To była duża inicjatywa. W zakładzie naukowym w Popielnie hodowano bobry, które następnie zasiedlano w całej Polsce. Akcja trwała wiele lat, rozpoczęła się w roku 1974, a zakończyła wraz z jego śmiercią w roku 1992. I jak mówiłem, była ogromnym sukcesem. W ślad za Polską wiele krajów europejskich przeprowadziło lub przeprowadza reintrodukcję bobrów.

Konflikty między ludźmi a zwierzętami

– Czy nie przesadziliśmy w drugą stronę? Może bobrów jest już tak dużo, że niektórym jednak uprzykrzają życie? W sieci jest sporo lokalnych informacji o potrzebie odstrzału bobrów, które stają się uciążliwe.

– Rzeczywiście, liczba bobrów w Polsce znacznie wzrosła i to naturalne, że pojawiają się konflikty między ludźmi a zwierzętami, zwłaszcza gdy zasoby środowiskowe są ograniczone, a przestrzeń do życia dzielona. Bobry jednak nie są winne temu, że ich działania wpływają na infrastrukturę człowieka. One po prostu realizują swoje naturalne potrzeby, tworząc siedliska i regulując wodę w środowisku. Rozumiem, że dla niektórych ludzi to może być problem, ale zamiast od razu sięgać po drastyczne rozwiązania, takie jak odstrzał, warto skupić się na metodach, które pozwolą ludziom i bobrom współistnieć. Istnieją sprawdzone sposoby minimalizowania konfliktów, jak choćby zabezpieczanie wałów, tam i cennych drzew. Nasze stowarzyszenie od lat prowadzi działania edukacyjne i techniczne, które pomagają ograniczać konflikty, nie niszcząc przy tym naturalnych bobrowych siedlisk.

Nie zapominajmy, że bobry są naszymi sprzymierzeńcami w walce z niedoborem wody i suszą. Zamiast dążyć do ich eliminacji, powinniśmy wdrażać rozwiązania, które pozwalają nam korzystać z ich obecności i jednocześnie chronią interesy ludzi.

– Bobry to bardzo rodzinne zwierzęta. Żyją w rodzinach podobnych do tych ludzkich.

– Są nawet bardziej rodzinne od nas. U nich rozwody się nie zdarzają, więc jeżeli nie wydarzy się nic złego, para spędza ze sobą całe życie. Absolutna monogamia. A dzieci żyją z rodzicami mniej więcej do trzeciego roku życia. Chyba że dochodzi do sytuacji, jaką już obserwujemy w wielu miejscach w Polsce, że następuje wysycenie środowiskowe. Czyli po prostu nie ma przestrzeni dla nowych osobników. Wtedy młode zostają z rodziną, nie rozchodzą się, nie szukają już nowych miejsc, a para rodzicielska powstrzymuje się od reprodukcji. Bo potrafią to robić.

"Przyrodę zawsze miałem w sercu"

– Skąd się wzięła u Pana ta sympatia do bobrów?

– Przyrodę zawsze miałem w sercu. Z czasem zacząłem ją fotografować, a kiedyś trafiłem niedaleko swojego domu nieopodal Piaseczna pod Warszawą na siedlisko bobrów. Zacząłem przychodzić z aparatem, obserwować mieszkającą tam rodzinę bobrów. To była para rodzicielska, która zaanektowała teren, i właściwie od samego początku mogłem obserwować cały proces tworzenia się tego siedliska. Widziałem to od momentu, kiedy bobry przyszły do wyjałowionego koryta rzeki otoczonego nawłocią. Powstała pierwsza tama, za chwileczkę powstała druga, brzegi zaczęły się zmieniać, szybko wystrzeliły nowe rośliny, zaczęła rosnąć wierzba. W ciągu jednego roku mikroświat tych zwierząt ogromnie się zmienił. A właściwie to one go zmieniły. Oprócz bobrów pojawiły się niedługo potem kaczki krzyżówki, żaby moczarowe, które przy samej tamie bobrowej składały przepiękny skrzek, owady, ryby, prześliczne zimorodki. Nawet czarny bocian zawitał na chwilę.

W końcu pojawiły się też młode bobry. Cała rodzina uznała, że nie jestem niebezpieczny, i funkcjonowała swobodnie w mojej obecności. Bobrzyca siadała nieopodal mnie – a u bobrów to samice rządzą, tak, jest absolutny matriarchat – gryzła sobie gałązki, bo bobry żywią się roślinami, a dzieci pływały u moich stóp. To było niezwykłe doświadczenie.

Aż sielanka się skończyła. Kiedyś zastałem tamę rozwaloną przy pomocy ciężkiego sprzętu. I kompletnie zdewastowany ten sielski do niedawna zakątek. Siadłem i normalnie się tam rozpłakałem. Potem się okazało, że to była robota Wód Polskich, z którymi się nawet procesowałem, bo ze znajomymi odbudowaliśmy tamę, za co Polskie Wody pozwały nas do sądu. Ale wygraliśmy. Szukałem wtedy jakiejś organizacji, do której mógłbym się zwrócić po radę czy pomoc, ale nic takiego nie istniało. Postanowiłem to zmienić. I w 2018 roku założyłem Stowarzyszenie Nasz Bóbr.

– Które zajmuje się…

– … przede wszystkim edukowaniem. Tłumaczymy, opowiadamy, robimy filmy na temat bobrów, rozmawiamy, organizujemy prelekcje, szkolenia, warsztaty edukacyjne dla dzieci i setki spacerów przyrodniczych. Czasem interesy bobrów i ludzi są sprzeczne, więc staramy się rozładowywać napięcia i wskazywać rozwiązania korzystane dla obu stron, kiedy na przykład rozlewiska wkraczają na tereny upraw. Sami też czasem wykonujemy prace – zabezpieczamy cenne drzewa siatkami czy odprowadzamy nadmiar wody, która może komuś przeszkadzać. Udało nam się przekonać kilka społeczności, żeby z terenów zalewowych utworzyć wspaniałe nadrzeczne łąki, które są już chronione. Bobry wykonują wspaniałą robotę i próbujemy je w tym wspierać.

Roman Głodowski

Przyrodnik, fotograf, współczesny bobrowniczy. Założyciel i prezes Stowarzyszenia Nasz Bóbr.

CZYTAJ TAKŻE: Mocny patron na te czasy. Najnowszy numer TS poświęcamy bł. ks. Jerzemu Popiełuszce


 

POLECANE
Matko, jakie to jest piękne. Poseł Platformy ujawniła przez przypadek partyjne kulisy gorące
"Matko, jakie to jest piękne". Poseł Platformy ujawniła przez przypadek partyjne kulisy

Prawdopodobnie poseł Platformy Obywatelskiej Henryka Krzywonos Strycharska ujawniała przez przypadek partyjne kulisy.

Rząd Francji na skraju upadku. Marine Le Pen zdecydowała z ostatniej chwili
Rząd Francji na skraju upadku. Marine Le Pen zdecydowała

Wotum nieufności wobec francuskiego premiera Michela Barniera jest niemal pewne. Prawicowa partia Marine Le Pen zapowiedziała, że poprze wniosek lewicy o wotum nieufności wobec szefa rządu.

Trump wygrał właśnie dlatego tylko u nas
Trump wygrał właśnie dlatego

Co przesądziło o zwycięstwie Trumpa? Oczywistością jest, że Kamala Harris była słabą kandydatką, bez pomysłu na przekonanie do siebie wyborców. Oczywiście, że kluczowe w zwycięstwie Trumpa były dwa główne tematy, czyli migracja i inflacja, w sprawie których ludzie mieli dużo większe zaufanie do Trumpa. Jednak decydujące okazały się inne, o wiele poważniejsze czynniki.

Prezydent: zmiany w górnictwie muszą być korzystne dla ludzi pracy z ostatniej chwili
Prezydent: zmiany w górnictwie muszą być korzystne dla ludzi pracy

- Górnictwo to wspaniała tradycja, która zbudowała wiele elementów naszej kultury, to element kształtujący polską świadomość. Wszelkie zmiany w górnictwie muszą być korzystne dla ludzi pracy - powiedział prezydent Andrzej Duda, który wziął udział w obchodach Dnia Świętej Barbary w zabytkowej Kopalni Soli w Wieliczce.

Karol Nawrocki: Jestem za życiem, ale przeciw ideologicznej wojnie na ulicach z ostatniej chwili
Karol Nawrocki: Jestem za życiem, ale przeciw ideologicznej wojnie na ulicach

– Jestem za życiem, ale przeciw ideologicznej wojnie na ulicach polskich miast – powiedział Karol Nawrocki, obywatelski kandydat na prezydenta, popierany przez PiS, pytany na spotkaniu z wyborcami w Bielsku-Białej m.in. o stosunek do aborcji.

Zmiany w PLL LOT. Podano nazwisko tymczasowego prezesa z ostatniej chwili
Zmiany w PLL LOT. Podano nazwisko tymczasowego prezesa

Rada nadzorcza PLL LOT w poniedziałek delegowała Tomasza Ludwickiego do czasowego wykonywania czynności prezesa spółki – poinformowało Ministerstwo Infrastruktury. Równocześnie zarząd spółki ustanowił Michała Fijoła prokurentem LOT-u – dodał resort.

Donald Trump stawia ultimatum Hamasowi i grozi piekłem na Bliskim Wschodzie z ostatniej chwili
Donald Trump stawia ultimatum Hamasowi i grozi "piekłem" na Bliskim Wschodzie

Donald Trump zapowiada surowe działania wobec Hamasu, jeśli zakładnicy nie zostaną uwolnieni przed jego zaprzysiężeniem na prezydenta USA w styczniu 2025 roku.

Powodzianie wciąż czekają na pomoc. To kpina! Tu potrzebne są działania 24/7 z ostatniej chwili
Powodzianie wciąż czekają na pomoc. "To kpina! Tu potrzebne są działania 24/7"

Mateusz Morawiecki alarmuje: trzy miesiące po powodzi na Dolnym Śląsku poszkodowani wciąż czekają na pomoc. "Tu potrzebne są działania 24/7" – apeluje były premier.

Atak Jońskiego i Szczerby na Karola Nawrockiego. Będzie pozew z ostatniej chwili
Atak Jońskiego i Szczerby na Karola Nawrockiego. Będzie pozew

Rzecznik PiS Rafał Bochenek zapowiedział, że jego ugrupowanie złoży pozew o naruszenie dóbr osobistych w związku z konferencją polityków KO: Dariusza Jońskiego i Michała Szczerby. Politycy KO zapowiedzieli w poniedziałek kontrolę poselską dot. przeszłości kandydata na prezydenta Karola Nawrockiego.

tylko u nas
Wywiad z Jarosławem Kaczyńskim – nowy numer „Tygodnika Solidarność”

W nowym numerze „Tygodnika Solidarność” mamy dla was rozmowę z Jarosławem Kaczyńskim. Z prezesem PiS nie jest łatwo się umówić, bo popyt stale wysoki, a podaż ściśle reglamentowana. Naszym bohaterem okazał się jednak Igor Zalewski – autor tysolowego cyklu rozmów „Strefa Kontaktu”. Igor ma bowiem sekretny kluczyk do Kaczyńskiego. Skąd go ma? O tym autor wywiadu opowiada w swoim nowym cyklu na youtubowym kanale „TySola” – zajrzyjcie tam, żeby poznać szczegóły.

REKLAMA

Strefa kontaktu Igora Zalewskiego. Roman Głodowski: Bobry nie powinny być wrogiem publicznym

– Wystarczy zabobrzyć teren przy granicy z Białorusią. Jeżeli dalibyśmy tam bobrom spokój i pozwolili im użytkować te tereny, te zwierzęta są w stanie przekształcić je w mokradła i bagna niemożliwe do przebycia – mówi Roman Głodowski.
Igor Zalewski/Roman Głodowski Strefa kontaktu Igora Zalewskiego. Roman Głodowski: Bobry nie powinny być wrogiem publicznym
Igor Zalewski/Roman Głodowski / fot. M. Żegliński/p. Jabłoński

– Chyba Polacy nie wiedzieli, jak niebezpieczne zwierzę mieszka w Polsce, dopiero premier nas w tym uświadomił.

– Ale mamy jeszcze wilki, które zagryzają Czerwone Kapturki. Przy okazji powodzi pojawiła się jakaś dziwna potrzeba szukania wrogów wśród zwierząt. To niebezpieczna tendencja. Z drugiej strony premier spowodował, że bóbr nagle stał się gorącym tematem.

Ludzie postrzegają bobry jako zwierzęta pożyteczne

– Cieszy to Pana?

– To zależy, jak ta dyskusja się rozwinie. Stowarzyszenie Nasz Bóbr działa od 2018 roku. Wtedy ogromna większość społeczeństwa była nastawiona do bobra raczej negatywnie. Jeżeli mówiono w przestrzeni publicznej o tych zwierzętach, to jako o szkodnikach. Dzisiaj mamy sytuację odwrotną i jest to po części nasza zasługa. Jesteśmy jedynym stowarzyszeniem, które zajmuje się bobrami, i pozytywny przekaz na ich temat wychodzi głównie od nas. Ludzie postrzegają je pozytywnie, jako zwierzęta pożyteczne. Mam nadzieję, że wypowiedzi premiera Donalda Tuska nie odwrócą tej tendencji i nie cofniemy się o kilka lat.

– To może się wydarzyć?

– Dotarły do nas wieści, że gdzieś na wałach żołnierze odpędzali bobry petardami. Gdzie indziej ludzie sami z siebie się organizowali i przepędzali bobry, czym tylko mieli. Trochę się obawiamy, że takie działania mogą eskalować, bo ludzie mogą interpretować słowa szefa rządu jako przyzwolenie na takie działania. Dlatego reagujemy na nie stanowczo. Bobry nie powinny być wrogiem publicznym.

– Tragiczna powódź nie powinna przesłaniać szerszej perspektywy. A ta jest taka, że Polska ma problem z niedoborem, a nie nadmiarem wody. W tej kwestii bobry są naszym wielkim sojusznikiem.

– To, co oczywiście bobry robią, to magazynowanie wody. Budują tamy, by tworzyć stawy, które są swego rodzaju drzwiami do ich domów. Wejścia do nich są pod powierzchnią wody, która zapewnia domostwom bobrów bezpieczeństwo. Taki tworzony przez nich zbiornik pomaga im też spławiać ścięte drzewa – budulec tam i żeremi, czyli tych bobrzych domostw. Woda zbiera się w takim terenie, tworzą się stawy bobrowe i ta retencja, to magazynowanie wody jest czymś, czego do tej pory żaden rząd jeszcze nie policzył, ale prawdopodobnie bobry obecnie retencjonują (czyli zatrzymują) więcej wody, niż robią to wszystkie programy publiczne w Polsce. To są gigantyczne ilości w skali kraju, dzięki której nasz bilans wodny jest lepszy, choć i tak jest kiepski. Mówi się, że to „mała retencja”, ale tak naprawdę jest wielka. Bez bobrów Polska byłaby znacznie suchszym krajem, który pustynnieje. Dajmy działać bobrom, bo one wykonują – całkowicie za darmo – wspaniałą robotę dla naszego kraju.

Co więcej – bobry dokładają swoją cegiełkę do działań przeciwpowodziowych. Tam, gdzie występują, obszar jest wilgotny, a ziemia staje się czymś na kształt gąbki. W razie fali powodziowej część wody jest wchłaniana przez taką gąbkę. Jeśli ziemia jest sucha i twarda, woda przez nią przepływa jak po autostradzie.

– Są jeszcze jakieś pozytywy działań bobrów?

– Oczywiście. Efektem ich działań są naturalne mokradła i jest to świetna bariera, która zabezpiecza lasy przed pożarami. Czyli – uwaga – mamy tu działalność przeciwpożarową. Ale i to jeszcze nie wszystko!
Na granicy Ukrainy z Białorusią są wielkie bagna. Bagna Prypeci. Od wieków stanowiły naturalną osłonę przed jakimkolwiek atakiem. W czasie drugiej wojny światowej najpierw Niemcy, a potem Rosjanie omijali je od północy i południa. Żadna nowoczesna armia, żaden ciężki sprzęt nie jest w stanie funkcjonować na takim terenie.

CZYTAJ TAKŻE: Cezary Krysztopa: Głowa robi „brzrzrz”

Bobry mogą wspomóc nas militarnie

– Dobrze rozumiem, że bobry mogą ochronić wschodnią flankę NATO?

– Na pewno mogłyby pomóc w rozwiązaniu problemu na granicy z Białorusią. Jeżeli dalibyśmy im tam spokój i pozwolili im użytkować te tereny, te zwierzęta są w stanie przekształcić je w mokradła i bagna niemożliwe do przebycia. Taka bariera byłaby trudniejsza do sforsowania od każdej innej. Przynajmniej na jakiś czas zatrzymałaby obce siły. A na pewno je spowolniła. Bobry mogą więc wspomóc nas militarnie.

– Czyli zamiast budować kosztowne umocnienia…

– …wystarczy po prostu zabobrzyć teren na granicy z Białorusią. I podkreślmy, że bobry dają nam te wszystkie dobrodziejstwa za darmo. To nic nie kosztuje.

– Już lubię bobry.

– Jest za co. Być może najwspanialszą rzeczą, której dokonują, jest… tworzenie życia. Bobry to woda, a woda to życie. Wokół bobrzych rozlewisk automatycznie eksploduje życie. Siedliska bobrowe są taką oazą, gdzie rozkwita bioróżnorodność. Pojawia się woda, pojawiają się za chwileczkę jakieś ryby, płazy, ptaki.

Zasiedlanie

– Ile bobrów mieszka teraz w Polsce?

– Trudno to dokładnie wyliczyć, ale przyjmuje się, że około 150 000.

– Ile? Za czasów mojej młodości bobrów nie było prawie w ogóle. To był właściwie gatunek wytrzebiony.

– Ja z bobrami zetknąłem się jako dziecko w filmie „Tajemnice wiklinowej zatoki”. I wtedy to było jakieś mityczne, egzotyczne zwierzę, którego właściwie nie można było spotkać. Co najwyżej w bajkach właśnie. Już w przedwojennej Polsce bobrów nie było prawie w ogóle, została garstka na terenach dzisiejszej Białorusi i Ukrainy. Zupełnie znikła pamięć o bobrach, umiejętność współżycia z nimi. Wszystko zmieniło się za sprawą masowego zasiedlenia tych ssaków. To była niesamowita, wielka, zaplanowana akcja, ewenement na skalę światową.

– Komu ją zawdzięczamy?

– Ojcem chrzestnym całego procesu był profesor Wirgiliusz Żurowski, wspierali go liczni naukowcy z Polskiej Akademii Nauk, a także leśnicy oraz myśliwi. To była duża inicjatywa. W zakładzie naukowym w Popielnie hodowano bobry, które następnie zasiedlano w całej Polsce. Akcja trwała wiele lat, rozpoczęła się w roku 1974, a zakończyła wraz z jego śmiercią w roku 1992. I jak mówiłem, była ogromnym sukcesem. W ślad za Polską wiele krajów europejskich przeprowadziło lub przeprowadza reintrodukcję bobrów.

Konflikty między ludźmi a zwierzętami

– Czy nie przesadziliśmy w drugą stronę? Może bobrów jest już tak dużo, że niektórym jednak uprzykrzają życie? W sieci jest sporo lokalnych informacji o potrzebie odstrzału bobrów, które stają się uciążliwe.

– Rzeczywiście, liczba bobrów w Polsce znacznie wzrosła i to naturalne, że pojawiają się konflikty między ludźmi a zwierzętami, zwłaszcza gdy zasoby środowiskowe są ograniczone, a przestrzeń do życia dzielona. Bobry jednak nie są winne temu, że ich działania wpływają na infrastrukturę człowieka. One po prostu realizują swoje naturalne potrzeby, tworząc siedliska i regulując wodę w środowisku. Rozumiem, że dla niektórych ludzi to może być problem, ale zamiast od razu sięgać po drastyczne rozwiązania, takie jak odstrzał, warto skupić się na metodach, które pozwolą ludziom i bobrom współistnieć. Istnieją sprawdzone sposoby minimalizowania konfliktów, jak choćby zabezpieczanie wałów, tam i cennych drzew. Nasze stowarzyszenie od lat prowadzi działania edukacyjne i techniczne, które pomagają ograniczać konflikty, nie niszcząc przy tym naturalnych bobrowych siedlisk.

Nie zapominajmy, że bobry są naszymi sprzymierzeńcami w walce z niedoborem wody i suszą. Zamiast dążyć do ich eliminacji, powinniśmy wdrażać rozwiązania, które pozwalają nam korzystać z ich obecności i jednocześnie chronią interesy ludzi.

– Bobry to bardzo rodzinne zwierzęta. Żyją w rodzinach podobnych do tych ludzkich.

– Są nawet bardziej rodzinne od nas. U nich rozwody się nie zdarzają, więc jeżeli nie wydarzy się nic złego, para spędza ze sobą całe życie. Absolutna monogamia. A dzieci żyją z rodzicami mniej więcej do trzeciego roku życia. Chyba że dochodzi do sytuacji, jaką już obserwujemy w wielu miejscach w Polsce, że następuje wysycenie środowiskowe. Czyli po prostu nie ma przestrzeni dla nowych osobników. Wtedy młode zostają z rodziną, nie rozchodzą się, nie szukają już nowych miejsc, a para rodzicielska powstrzymuje się od reprodukcji. Bo potrafią to robić.

"Przyrodę zawsze miałem w sercu"

– Skąd się wzięła u Pana ta sympatia do bobrów?

– Przyrodę zawsze miałem w sercu. Z czasem zacząłem ją fotografować, a kiedyś trafiłem niedaleko swojego domu nieopodal Piaseczna pod Warszawą na siedlisko bobrów. Zacząłem przychodzić z aparatem, obserwować mieszkającą tam rodzinę bobrów. To była para rodzicielska, która zaanektowała teren, i właściwie od samego początku mogłem obserwować cały proces tworzenia się tego siedliska. Widziałem to od momentu, kiedy bobry przyszły do wyjałowionego koryta rzeki otoczonego nawłocią. Powstała pierwsza tama, za chwileczkę powstała druga, brzegi zaczęły się zmieniać, szybko wystrzeliły nowe rośliny, zaczęła rosnąć wierzba. W ciągu jednego roku mikroświat tych zwierząt ogromnie się zmienił. A właściwie to one go zmieniły. Oprócz bobrów pojawiły się niedługo potem kaczki krzyżówki, żaby moczarowe, które przy samej tamie bobrowej składały przepiękny skrzek, owady, ryby, prześliczne zimorodki. Nawet czarny bocian zawitał na chwilę.

W końcu pojawiły się też młode bobry. Cała rodzina uznała, że nie jestem niebezpieczny, i funkcjonowała swobodnie w mojej obecności. Bobrzyca siadała nieopodal mnie – a u bobrów to samice rządzą, tak, jest absolutny matriarchat – gryzła sobie gałązki, bo bobry żywią się roślinami, a dzieci pływały u moich stóp. To było niezwykłe doświadczenie.

Aż sielanka się skończyła. Kiedyś zastałem tamę rozwaloną przy pomocy ciężkiego sprzętu. I kompletnie zdewastowany ten sielski do niedawna zakątek. Siadłem i normalnie się tam rozpłakałem. Potem się okazało, że to była robota Wód Polskich, z którymi się nawet procesowałem, bo ze znajomymi odbudowaliśmy tamę, za co Polskie Wody pozwały nas do sądu. Ale wygraliśmy. Szukałem wtedy jakiejś organizacji, do której mógłbym się zwrócić po radę czy pomoc, ale nic takiego nie istniało. Postanowiłem to zmienić. I w 2018 roku założyłem Stowarzyszenie Nasz Bóbr.

– Które zajmuje się…

– … przede wszystkim edukowaniem. Tłumaczymy, opowiadamy, robimy filmy na temat bobrów, rozmawiamy, organizujemy prelekcje, szkolenia, warsztaty edukacyjne dla dzieci i setki spacerów przyrodniczych. Czasem interesy bobrów i ludzi są sprzeczne, więc staramy się rozładowywać napięcia i wskazywać rozwiązania korzystane dla obu stron, kiedy na przykład rozlewiska wkraczają na tereny upraw. Sami też czasem wykonujemy prace – zabezpieczamy cenne drzewa siatkami czy odprowadzamy nadmiar wody, która może komuś przeszkadzać. Udało nam się przekonać kilka społeczności, żeby z terenów zalewowych utworzyć wspaniałe nadrzeczne łąki, które są już chronione. Bobry wykonują wspaniałą robotę i próbujemy je w tym wspierać.

Roman Głodowski

Przyrodnik, fotograf, współczesny bobrowniczy. Założyciel i prezes Stowarzyszenia Nasz Bóbr.

CZYTAJ TAKŻE: Mocny patron na te czasy. Najnowszy numer TS poświęcamy bł. ks. Jerzemu Popiełuszce



 

Polecane
Emerytury
Stażowe