Zaproszenie na 43. rocznicę powstania Regionu Częstochowskiego NSZZ "S"

Prezydium Zarządu Regionu Cżęstochowskiego NSZZ "Solidarność" zaprasza wszystkich członków oraz sympatyków Solidarności wraz z pocztami sztandarowymi na Mszę św. z okazji czterdziestej trzeciej rocznicy powstania Regionu Częstochowskiego NSZZ "S".
Biuletyn Regionu Częstochowa NSZZ
Biuletyn Regionu Częstochowa NSZZ "Solidarność" / fot. NSZZ "S" Region Częstochowski

Msza św. zostanie odprawiona w czwartek 28 września 2023 r. o godz. 18.00 w parafii pw. św. Wojciecha w dzielnicy Tysiąclecie, w której proboszczem jest kapelan Regionu ks. Ryszard Umański. Złożenie kwiatów pod tablicą na kamienicy przy ul. Dąbrowskiego 15, gdzie - w prywatnym mieszkaniu - odbyło się spotkanie założycielskie Regionu - o godz. 17.30.

Jak powstawała częstochowska Solidarność

Powstające w zakładach pracy po strajkach sierpniowych 1980 roku Niezależne Samorządne Związki Zawodowe grupowały się w Międzyzakładowych Komitetach Założycielskich (MKZ).

Podobną strukturę - terytorialną - przybrał związek "Solidarność". Istnienie jednego przeciwnika - władzy partyjno-państwowej, która władała zakładami pracy i decydowała o życiu w lokalnych społecznościach, wymagało stworzenia jednolitej reprezentacji związkowej, tak na szczeblu ogólnokrajowym, jak i lokalnym.

Naturalne więc było, że powstające Regiony odpowiadały z grubsza podziałowi na województwa. Jednocześnie spontanicznie odtwarzały się powiązania (ale też animozje) regionalne, których reforma administracyjna z 1975 r. nie usunęła. Powstanie i utrzymanie Regionu w Częstochowie, która zawsze była "na skraju" historycznych ziem, pokazało, że jest ona samodzielnym centrum życia społecznego.

MKZ

Strajki w Częstochowie w pierwszych dniach września 1980 r. (MPK, "Transbud", "Polgal", "Instal", PKS) nie doprowadziły do utworzenia MKZ-u. Pojawiające się, tu i ówdzie, relacje o kontaktach i rozmowach między działaczami NSZZ przed 17 września 1980 r. trudno przyjąć za fakt, skoro na zebranie przedstawicieli MKZ w Gdańsku 17 września pojechali z Częstochowy tylko Waldemar Soborak i Wojciech Więckowski (dowiedzieli się o zjeździe z Radia Wolna Europa) i nie reprezentowali Regionu, tylko swój zakład - "Polgal". Dopiero po powrocie Soborak porozumiał się ze Zdzisławem Bojarskim (z MPK) i utworzyli "tymczasowy" MKZ, co pozwoliło Soborakowi, jako delegatowi Częstochowy, parafować statut "Solidarności" na posiedzeniu Krajowej Komisji Koordynacyjnej 22 września w Gdańsku. 24 września Bojarski, Soborak, Więckowski i Andrzej Bożek (z "Transbudu") byli obecni przy składaniu statutu do rejestracji w Sądzie Wojewódzkim w Warszawie.

MKZ w poszerzonym składzie - obecni byli m.in. Bożek, Soborak, Henryk Dyiński ("Transbud"), Ryszard Dylczyk (MPK) oraz Wiesław Czarnecki i Jerzy Sipa z Częstochowskiej Fabryki Artykułów Muzycznych "Melodia" - zebrał się 26 września po pracy w świetlicy "Transbudu". Zebranie zostało przerwane przez dyrektora zakładu, który wezwał milicję. Uczestnicy poinformowani o tym fakcie zbiegli. Na zebraniu tym nie było przedstawiciela Komitetu Założycielskiego z Huty im. Bieruta, powstałego 23 września.

Aby nie dopuścić do zakłócenia obrad przez milicję czy SB, postanowiono spotkać się 28 września w prywatnym mieszkaniu Jerzego Wójcika (ojczyma Bożka) przy ul. Dąbrowskiego 15. Zebranie ochraniała grupa hutników (m.in. Aleksander Przygodziński). Obecni byli przedstawiciele ośmiu komitetów założycielskich NSZZ "Solidarność": Zdzisław Bojarski (MPK), Wojciech Więckowski ("Polgal"), Dyiński i Andrzej Bożek ("Transbud"), Wiesław Czarnecki i Jerzy Sipa ("Melodia"), Antoni Tajer, Zbigniew Kokot, Janusz Brzeziński i Romuald Worwąg (Huta im. Bieruta), Eugeniusz Matras ("Instal"), Zbigniew Kwaśniewski i Tadeusz Strączyński (PKS oddział osobowy), Teresa Brzezińska (ZOZ Częstochowa), a także Jan Łaszek (z PKS oddział towarowy) oraz sam gospodarz Jerzy Wójcik (rencista z "Pralchemu").

RKZ

Zebrani zaakceptowali statut Związku, postanowili zawiązać Regionalny Komitet Założycielski, który miał spełniać rolę tymczasowego Zarządu Regionu, oraz utworzyli regionalny fundusz związkowy przeznaczony na bieżące wydatki. Wybrano Prezydium RKZ w składzie: Bojarski (przewodniczący), Tajer (I zastępca), Więckowski (II zastępca), Kwaśniewski (III zastępca), Bożek (sekretarz), Brzeziński i Dyiński (skarbnicy) oraz Czarnecki i Worwąg. Jedno miejsce zarezerwowano dla przedstawiciela "Instalu". 4 października zawiadomiono władze miejskie i wojewódzkie o utworzeniu RKZ, który znalazł tymczasową siedzibę przy MPK przy al. Związku Walki Młodych 30 (obecnie al. Niepodległości).

Ważną próbą dla Związku była regionalna akcja protestacyjna w klubie MPK "Ikar", przeciwko wprowadzeniu przez wojewodę częstochowskiego Mirosława Wierzbickiego stanu wyjątkowego w związku z zapowiedzianym strajkiem "Solidarności" w przypadku odmowy zarejestrowania statutu. Od 11 do 19 listopada 1980 r. przedstawiciele 155 zakładów (reprezentujących ok. 80 tys. związkowców) na nieustającym zebraniu Regionalnej Komisji Koordynacyjnej czekali na przybycie komisji rządowej. W rezultacie, bez jednego dnia strajku, udało się wywalczyć zmianę władz wojewódzkich i miejskich.

W pierwszej połowie roku 1981 trwała kampania wyborcza w Związku, wybierano komisja zakładowe i delegatów na Walne Zebranie Delegatów Regionu Częstochowskiego. Jednocześnie decydowano o zasięgu terytorialnym Regionu. Działacze ZSM "Polmo" w Praszce, którzy początkowo działali w ramach MKZ Wrocław, zdecydowali się przystąpić do Regionu Częstochowa. W czerwcu 1981 r. z przynależności do Regionu Częstochowa zrezygnowało ostatecznie 14 zakładów z Lublińca i okolic, przechodząc do MKZ Katowice. MKZ Radomsko (z województwa piotrkowskiego, 51 zakładów), działające przy MKZ Ziemi Łódzkiej, decydując o przynależności, przeprowadziło rozmowy z trzema regionami: Ziemi Łódzkiej, województwa piotrkowskiego i częstochowskiego. Działacze radomszczańcy wspominają, że Częstochowa zaoferowała największą autonomię (w tym finansową), dlatego wybrali Region Częstochowski. Młody historyk radomszczański Kamil Rutkowski dotarł do dokumentów partyjnych, które wskazują na to, że takie posunięcie było na rękę także działaczom PZPR z Radomska. Uroczyste przyjęcie MKZ Radomska odbyło się na 20 czerwca 1981 r. na posiedzeniu I Walnego Zebrania Delegatów Regionu Częstochowa i zakończyło proces tworzenia Regionu.

Historię powstania Regionu spisał Wojciech Rotarski (Gazeta Solidarności 340/2014).


 

POLECANE
Nowy komunikat IMGW. Oto co nas czeka z ostatniej chwili
Nowy komunikat IMGW. Oto co nas czeka

W Polsce nadal chłodno, ale według meteorologów nasze samopoczucie związane z warunkami pogodowymi będzie całkiem dobre

Ekspert: Podejrzany o zbrodnię na UW Mieszko R. może w ogóle nie stanąć przed sądem z ostatniej chwili
Ekspert: Podejrzany o zbrodnię na UW Mieszko R. może w ogóle nie stanąć przed sądem

Zbrodnia, do której doszło na Uniwersytecie Warszawskim, wstrząsnęła opinią publiczną. 22-letni student prawa, Mieszko R., usłyszał zarzuty zabójstwa ze szczególnym okrucieństwem, usiłowania zabójstwa i znieważenia zwłok. Teraz okazuje się, że może nigdy nie stanąć przed sądem.

Komunikat dla wyborców. Ostatni dzień na załatwienie formalności z ostatniej chwili
Komunikat dla wyborców. Ostatni dzień na załatwienie formalności

Piątek jest ostatnim dniem, w którym wyborcy z niepełnosprawnością i ci, którzy najpóźniej w dniu wyborów prezydenckich ukończą 60 lat, mogą składać wnioski o sporządzenie aktu pełnomocnictwa do głosowania w dniu 18 maja. Głosować przez pełnomocnika można tylko w kraju.

Niemieckie władze ukarały klub fitness, który odmówił transseksualiście prawa do rozbierania się przy kobietach tylko u nas
Niemieckie władze ukarały klub fitness, który odmówił transseksualiście prawa do rozbierania się przy kobietach

Najpierw chciał uciszyć twórców podcastu, którzy nazwali go – poprawnie! - mężczyzną. Potem zaczął konkurować w sporcie przeciwko kobietom. Teraz transseksualista z Niemiec domaga się kary dla klubu fitness, który nie pozwolił mu podglądać nagich kobiet pod prysznicem.

Atak na Uniwersytecie Warszawskim. Nowy komunikat prokuratury Wiadomości
Atak na Uniwersytecie Warszawskim. Nowy komunikat prokuratury

- Podejrzany o zabójstwo pracownicy UW Mieszko R. przyznał się do popełnienia zarzucanych mu czynów - poinformował prokurator Piotr Antoni Skiba.

Mec. Michał Skwarzyński: Adam Bodnar nie dopilnował aby orzeczenie o własności mieszkania zostało ujawnione w Księdze Wieczystej tylko u nas
Mec. Michał Skwarzyński: Adam Bodnar nie dopilnował aby orzeczenie o własności mieszkania zostało ujawnione w Księdze Wieczystej

Kwestia mieszkania na ulicy Wąwozowej w Warszawie i braku jego wykazania w oświadczeniu majątkowym wzbudziła poruszenie opinii publicznej. Nie powinno to dziwić i zapewne nikogo nie dziwi. Wszak sprawa dotyczy Adama Bodnara człowieka o najwyższym, swego czasu poziomie zaufania co do jego profesjonalizmu, wiedzy, walorów moralnych etc.

Prezydent Andrzej Duda po wyborze nowego papieża: To poruszający moment Wiadomości
Prezydent Andrzej Duda po wyborze nowego papieża: To poruszający moment

- To moment głęboko poruszający dla wspólnoty Kościoła katolickiego - napisał prezydent Andrzej Duda po wyborze nowego papieża Leona XIV.

Jest nowy sondaż prezydencki Wiadomości
Jest nowy sondaż prezydencki

W najnowszym sondażu pracowni Atlas Intel na pierwszym miejscu znalazł się kandydat na prezydenta Karol Nawrocki z poparciem 29,1 proc. ankietowanych.

Jest reakcja Donalda Trumpa na wybór nowego papieża Wiadomości
Jest reakcja Donalda Trumpa na wybór nowego papieża

- Nie mogę doczekać się spotkania z papieżem Leonem XIV - napisał prezydent USA Donald Trump komentując wybór nowego papieża.

Szef holenderskiego wywiadu: To wtedy Rosja może uderzyć w NATO Wiadomości
Szef holenderskiego wywiadu: To wtedy Rosja może uderzyć w NATO

Rosja może być gotowa do wojny z NATO w ciągu roku od zakończenia wojny na Ukrainie – ostrzega szef holenderskiego wywiadu wojskowego.

REKLAMA

Zaproszenie na 43. rocznicę powstania Regionu Częstochowskiego NSZZ "S"

Prezydium Zarządu Regionu Cżęstochowskiego NSZZ "Solidarność" zaprasza wszystkich członków oraz sympatyków Solidarności wraz z pocztami sztandarowymi na Mszę św. z okazji czterdziestej trzeciej rocznicy powstania Regionu Częstochowskiego NSZZ "S".
Biuletyn Regionu Częstochowa NSZZ
Biuletyn Regionu Częstochowa NSZZ "Solidarność" / fot. NSZZ "S" Region Częstochowski

Msza św. zostanie odprawiona w czwartek 28 września 2023 r. o godz. 18.00 w parafii pw. św. Wojciecha w dzielnicy Tysiąclecie, w której proboszczem jest kapelan Regionu ks. Ryszard Umański. Złożenie kwiatów pod tablicą na kamienicy przy ul. Dąbrowskiego 15, gdzie - w prywatnym mieszkaniu - odbyło się spotkanie założycielskie Regionu - o godz. 17.30.

Jak powstawała częstochowska Solidarność

Powstające w zakładach pracy po strajkach sierpniowych 1980 roku Niezależne Samorządne Związki Zawodowe grupowały się w Międzyzakładowych Komitetach Założycielskich (MKZ).

Podobną strukturę - terytorialną - przybrał związek "Solidarność". Istnienie jednego przeciwnika - władzy partyjno-państwowej, która władała zakładami pracy i decydowała o życiu w lokalnych społecznościach, wymagało stworzenia jednolitej reprezentacji związkowej, tak na szczeblu ogólnokrajowym, jak i lokalnym.

Naturalne więc było, że powstające Regiony odpowiadały z grubsza podziałowi na województwa. Jednocześnie spontanicznie odtwarzały się powiązania (ale też animozje) regionalne, których reforma administracyjna z 1975 r. nie usunęła. Powstanie i utrzymanie Regionu w Częstochowie, która zawsze była "na skraju" historycznych ziem, pokazało, że jest ona samodzielnym centrum życia społecznego.

MKZ

Strajki w Częstochowie w pierwszych dniach września 1980 r. (MPK, "Transbud", "Polgal", "Instal", PKS) nie doprowadziły do utworzenia MKZ-u. Pojawiające się, tu i ówdzie, relacje o kontaktach i rozmowach między działaczami NSZZ przed 17 września 1980 r. trudno przyjąć za fakt, skoro na zebranie przedstawicieli MKZ w Gdańsku 17 września pojechali z Częstochowy tylko Waldemar Soborak i Wojciech Więckowski (dowiedzieli się o zjeździe z Radia Wolna Europa) i nie reprezentowali Regionu, tylko swój zakład - "Polgal". Dopiero po powrocie Soborak porozumiał się ze Zdzisławem Bojarskim (z MPK) i utworzyli "tymczasowy" MKZ, co pozwoliło Soborakowi, jako delegatowi Częstochowy, parafować statut "Solidarności" na posiedzeniu Krajowej Komisji Koordynacyjnej 22 września w Gdańsku. 24 września Bojarski, Soborak, Więckowski i Andrzej Bożek (z "Transbudu") byli obecni przy składaniu statutu do rejestracji w Sądzie Wojewódzkim w Warszawie.

MKZ w poszerzonym składzie - obecni byli m.in. Bożek, Soborak, Henryk Dyiński ("Transbud"), Ryszard Dylczyk (MPK) oraz Wiesław Czarnecki i Jerzy Sipa z Częstochowskiej Fabryki Artykułów Muzycznych "Melodia" - zebrał się 26 września po pracy w świetlicy "Transbudu". Zebranie zostało przerwane przez dyrektora zakładu, który wezwał milicję. Uczestnicy poinformowani o tym fakcie zbiegli. Na zebraniu tym nie było przedstawiciela Komitetu Założycielskiego z Huty im. Bieruta, powstałego 23 września.

Aby nie dopuścić do zakłócenia obrad przez milicję czy SB, postanowiono spotkać się 28 września w prywatnym mieszkaniu Jerzego Wójcika (ojczyma Bożka) przy ul. Dąbrowskiego 15. Zebranie ochraniała grupa hutników (m.in. Aleksander Przygodziński). Obecni byli przedstawiciele ośmiu komitetów założycielskich NSZZ "Solidarność": Zdzisław Bojarski (MPK), Wojciech Więckowski ("Polgal"), Dyiński i Andrzej Bożek ("Transbud"), Wiesław Czarnecki i Jerzy Sipa ("Melodia"), Antoni Tajer, Zbigniew Kokot, Janusz Brzeziński i Romuald Worwąg (Huta im. Bieruta), Eugeniusz Matras ("Instal"), Zbigniew Kwaśniewski i Tadeusz Strączyński (PKS oddział osobowy), Teresa Brzezińska (ZOZ Częstochowa), a także Jan Łaszek (z PKS oddział towarowy) oraz sam gospodarz Jerzy Wójcik (rencista z "Pralchemu").

RKZ

Zebrani zaakceptowali statut Związku, postanowili zawiązać Regionalny Komitet Założycielski, który miał spełniać rolę tymczasowego Zarządu Regionu, oraz utworzyli regionalny fundusz związkowy przeznaczony na bieżące wydatki. Wybrano Prezydium RKZ w składzie: Bojarski (przewodniczący), Tajer (I zastępca), Więckowski (II zastępca), Kwaśniewski (III zastępca), Bożek (sekretarz), Brzeziński i Dyiński (skarbnicy) oraz Czarnecki i Worwąg. Jedno miejsce zarezerwowano dla przedstawiciela "Instalu". 4 października zawiadomiono władze miejskie i wojewódzkie o utworzeniu RKZ, który znalazł tymczasową siedzibę przy MPK przy al. Związku Walki Młodych 30 (obecnie al. Niepodległości).

Ważną próbą dla Związku była regionalna akcja protestacyjna w klubie MPK "Ikar", przeciwko wprowadzeniu przez wojewodę częstochowskiego Mirosława Wierzbickiego stanu wyjątkowego w związku z zapowiedzianym strajkiem "Solidarności" w przypadku odmowy zarejestrowania statutu. Od 11 do 19 listopada 1980 r. przedstawiciele 155 zakładów (reprezentujących ok. 80 tys. związkowców) na nieustającym zebraniu Regionalnej Komisji Koordynacyjnej czekali na przybycie komisji rządowej. W rezultacie, bez jednego dnia strajku, udało się wywalczyć zmianę władz wojewódzkich i miejskich.

W pierwszej połowie roku 1981 trwała kampania wyborcza w Związku, wybierano komisja zakładowe i delegatów na Walne Zebranie Delegatów Regionu Częstochowskiego. Jednocześnie decydowano o zasięgu terytorialnym Regionu. Działacze ZSM "Polmo" w Praszce, którzy początkowo działali w ramach MKZ Wrocław, zdecydowali się przystąpić do Regionu Częstochowa. W czerwcu 1981 r. z przynależności do Regionu Częstochowa zrezygnowało ostatecznie 14 zakładów z Lublińca i okolic, przechodząc do MKZ Katowice. MKZ Radomsko (z województwa piotrkowskiego, 51 zakładów), działające przy MKZ Ziemi Łódzkiej, decydując o przynależności, przeprowadziło rozmowy z trzema regionami: Ziemi Łódzkiej, województwa piotrkowskiego i częstochowskiego. Działacze radomszczańcy wspominają, że Częstochowa zaoferowała największą autonomię (w tym finansową), dlatego wybrali Region Częstochowski. Młody historyk radomszczański Kamil Rutkowski dotarł do dokumentów partyjnych, które wskazują na to, że takie posunięcie było na rękę także działaczom PZPR z Radomska. Uroczyste przyjęcie MKZ Radomska odbyło się na 20 czerwca 1981 r. na posiedzeniu I Walnego Zebrania Delegatów Regionu Częstochowa i zakończyło proces tworzenia Regionu.

Historię powstania Regionu spisał Wojciech Rotarski (Gazeta Solidarności 340/2014).



 

Polecane
Emerytury
Stażowe