Dr Konrad Wierzbicki: Przemoc wobec dzieci. Druzgocące dane

Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę opublikowała druzgocące dane dotyczące stosowania przemocy wobec dzieci. Według raportu „Diagnoza przemocy wobec dzieci w Polsce 2023”, co roku z powodu przemocy ze strony osób najbliższych umiera w Polsce około 30 dzieci.
 Dr Konrad Wierzbicki: Przemoc wobec dzieci. Druzgocące dane
/ / Pixabay.com

Jednocześnie jak pokazują badania, aż 79 proc. dzieci i nastolatków przynajmniej raz w swoim życiu doświadczyło przemocy lub zaniedbania. Przemoc w rodzinie jest jednym z problemów społecznych, który wymaga podejmowania wielowymiarowych działań przeciwdziałających temu zjawisku. W ocenie naukowców zajmujących się problematyką funkcjonowania środowiska rodzinnego, rodzina może stanowić optymalne środowisko dla rozwoju i samorealizacji jej członków. Natomiast przemoc, stanowi zagrożenie w wypełnianiu podstawowych funkcji przez rodzinę oraz prowadzi do jej dezintegracji. Badania naukowe pokazują, że dzieci doświadczające przemocy w rodzinie, z uwagi na bezpośredni i długotrwały jej charakter, mogą w dalszym życiu przeżywać zaburzenia osobowości, lęki i nerwice. Jednocześnie, doświadczenie traumy w dzieciństwie może sprzyjać wczesnej inicjacji alkoholowej i zachowaniom uzależniającym.

Czytaj także: Pobicia, szantaże, przemoc w niemieckiej szkole

Tak źle nie było od dawna

Zjawisko stosowania przemocy wobec dzieci i młodzieży jest problemem rozpowszechnionym na całym świecie. W Polsce z danych policyjnych wynika, że w 2020 roku liczba nieletnich, co do których istnieje podejrzenie, że są dotknięte przemocą domową, wynosiła 11 787. Ze Sprawozdania z Realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie za rok 2021 wynika, że liczba sporządzonych formularzy "Niebieska Karta - A" przez przedstawicieli poszczególnych podmiotów wszczynających procedurę (jednostki organizacyjne pomocy społecznej, Policja, gminne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych, oświata, ochrony zdrowia) wyniosła 82 092. Według raportu „Diagnoza przemocy wobec dzieci w Polsce 2023”, najczęściej zgłaszanymi formami przemocy, jakiej doświadczają dzieci i nastolatki były:

- przemoc ze strony rówieśników (66 proc.),
- przemoc ze strony bliskiego dorosłego (32 proc.),
- wykorzystanie seksualnie bez kontaktu fizycznego (26 proc.).

 

Sprawcami przemocy psychicznej i fizycznej najczęściej byli rodzice – ojcowie

Przemoc doznawana w dzieciństwie oddziałuje na wiele sfer życia również w dorosłości oraz ma swoje następstwa dla zdrowia fizycznego i psychicznego. Przemocy ze strony bliskich dorosłych dzieci i nastolatkowie najczęściej doświadczają od rodziców. Uzyskane wyniki badań pokazują, że ojcowie częściej dopuszczają się przemocy niż matki (odpowiednio, 39 proc. i 35 proc.) i matki (odpowiednio, 43 proc. i 31 proc.). Sprawcami psychicznej przemocy rówieśniczej (87 proc.), znęcania się (76 proc.) lub fizycznej przemocy rówieśniczej (54 proc.) były najczęściej dzieci i nastolatki spoza rodziny. Sprawcami wykorzystywania seksualnego najczęściej byli mężczyźni.

Czytaj także: Przemoc wobec dzieci w Polsce. Już nie tylko w rodzinach patologicznych

Ustanowienie Rządowego Programu Przeciwdziałania Przemocy Domowej na lata 2024-2030

Rodziny doświadczające przemocy pozostają w trudnej sytuacji społecznej, co jest podstawą do udzielania im szczególnej pomocy i wsparcia zgodnie z obecnie obowiązującym porządkiem prawnym. Rządowy Program Przeciwdziałania Przemocy Domowej na lata 2024- 2030 stanowiący załącznik do Uchwały nr 205 Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2023 r. w sprawie w sprawie ustanowienia Rządowego Programu Przeciwdziałania Przemocy Domowej na lata 2024-2030, stanowi kontynuację szerokich działań ukierunkowanych na zwrócenie uwagi opinii publicznej na zjawisko przemocy domowej, ochronę i pomoc osobom dotkniętym przemocą, podejmowanie odpowiednich działań wobec sprawców oraz zwiększenie profesjonalizmu służb społecznych w udzielaniu pomocy osobom doznającym przemocy w rodzinie.

Czytaj także: Znana aktorka aresztowana za przemoc domową

Założenia Programu

- Profilaktyka, diagnoza społeczna i edukacja społeczna: obszar kierowany do ogółu społeczeństwa, w tym do osób i rodzin zagrożonych przemocą domową.
- Ochrona i pomoc osobom doznającym przemocy domowej: obszar kierowany do osób doznających przemocy domowej (w tym do: kobiet, mężczyzn, dzieci, współmałżonków lub partnerów w związkach nieformalnych, osób starszych, osób niepełnosprawnych), jak również do właściwych służb lub podmiotów zajmujących się ochroną i pomocą osobom doznającym przemocy domowej.
- Oddziaływanie na osoby stosujące przemoc domową: obszar kierowany do osób stosujących przemoc domową, jak również do właściwych służb lub podmiotów zajmujących się oddziaływaniem na osoby stosujące przemoc domową.
- Podnoszenie kompetencji, rozwijanie i doskonalenie umiejętności służb i przedstawicieli podmiotów realizujących działania z zakresu przeciwdziałania przemocy domowej: obszar kierowany do przedstawicieli instytucji i podmiotów realizujących zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy domowej.

 

Wszystkie działania wskazane w Rządowym Programie Przeciwdziałania Przemocy Domowej na lata 2024-2030 zostały przypisane konkretnym podmiotom odpowiedzialnym za ich realizację. W dokumencie opisano też przewidywane wskaźniki monitorowania realizacji działań. Pomaganie osobom doznającym przemocy domowej, zmniejszenie skali zjawiska przemocy domowej, a także oddziaływanie na sprawców dokonujących aktów przemocy jest nadrzędnym celem, który jak wskazano w dokumencie: powinien łączyć działania sektora publicznego i organizacji pozarządowych.

Adresaci Programu

Program jest skierowany do:


1) ogółu społeczeństwa, w tym osób zagrożonych przemocą domową;
2) osób doznających przemocy domowej;
3) osób stosujących przemoc domową;
4) świadków przemocy domowej;
5) służb zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy domowej.

 

Realizatorzy Programu

Realizatorami programu są organy administracji rządowej, przy wsparciu państwowych jednostek organizacyjnych realizujących zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy domowej oraz współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz kościołami i związkami wyznaniowymi, a także Prokuratura oraz sądy powszechne. Ważnym ogniwem odpowiedzialnym za realizację programu są również jednostki samorządu terytorialnego, przy współpracy podmiotów lub organizacji pozarządowych oraz kościołów i związków wyznaniowych.

Coraz częściej problem przemocy w rodzinie jest przedmiotem zainteresowania naukowców. Jako naukowiec interesujący się problematyką wsparcia udzielanych dziecku i rodzinie dysfunkcyjnej, dostrzegam potrzebę zwrócenia szczególnej uwagi na diagnozę problemów wychowawczych wśród dzieci i młodzieży dotkniętych przemocą. Poprawnie przeprowadzona diagnoza, będąca indywidualną analizą problemów dziecka w różnych sytuacjach pozwala podjąć działania terapeutyczne, wychowawcze, profilaktyczne i jest podstawą do dalszych działań pomocowych.

W mojej ocenie, ważna w tym zakresie wydaje się świadomość specyfiki zjawiska, jak również wiedza na temat sytuacji psychologicznej osób, które przemocy doświadczają. Niestety, z przemocą w rodzinie w dalszym ciągu wiąże się wiele stereotypów, które z pewnością utrudniają walkę z tym zjawiskiem. Z punktu widzenia ochrony i bezpieczeństwa dziecka niezwykle ważne jest wdrożenie działań interwencyjnych, polegających na uniemożliwieniu dalszego krzywdzenia dziecka i udzieleniu mu pierwszej pomocy, a następnie objęcie oddziaływaniami terapeutyczno-leczniczymi pozwalającymi na zminimalizowanie i usunięcie doświadczeń (krzywd i urazów). Pomocne w tym zakresie wydaje się zaangażowanie wszystkich osób, instytucji i organizacji pracujących z dziećmi i rodzicami.

W ostatnich latach pojawiło się wiele inicjatyw na rzecz dzieci krzywdzonych i profilaktyki przemocy w rodzinie podejmowanych przez instytucje rządowe i samorządowe, czy organizacje pozarządowe, jednakże w dalszym ciągu łatwo jest zauważyć różnice pomiędzy głoszonymi postulatami a rzeczywistą praktyką.

Czytaj także: Polacy zapytani o przygotowanie naszej armii. Zobacz najnowszy sondaż


 

POLECANE
Używasz BLIK? Pilny komunikat policji z ostatniej chwili
Używasz BLIK? Pilny komunikat policji

Policja ostrzega przed rosnącą liczbą oszustw internetowych z wykorzystaniem kodów BLIK oraz narzędzi opartych na sztucznej inteligencji.

Spotkanie Trump–Zełenski. Media: Brak zgody na Tomahawki z ostatniej chwili
Spotkanie Trump–Zełenski. Media: Brak zgody na Tomahawki

Prezydent USA Donald Trump powiedział ukraińskiemu przywódcy Wołodymyrowi Zełenskiemu podczas spotkania w piątek, że przynajmniej na razie nie zamierza udostępnić Ukraińcom pocisków dalekiego zasięgu Tomahawk – napisał serwis Axios, powołując się na źródła. Według nich było to trudne spotkanie.

Polscy cichociemni działali też po wojnie tylko u nas
Polscy cichociemni działali też po wojnie

18 października 2000 r. sąd III RP unieważnił wyrok swojego komunistycznego poprzednika – Wojskowego Sądu Rejonowego - wobec Dionizego Sosnowskiego. Sosnowski ps. „Zbyszek”, „Józef” w chwili śmierci - 15 maja 1953 r. - miał 24 lata. Padł ofiarą prowokacji bezpieki o kryptonimie „Cezary” – fałszywej V Komendy Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość.

IPN wręczył Krzyże Wolności i Solidarności. Sprawdź, kim są odznaczeni Wiadomości
IPN wręczył Krzyże Wolności i Solidarności. Sprawdź, kim są odznaczeni

17 października 2025 roku w sali konferencyjnej Delegatury IPN w Kielcach zastępca prezesa IPN dr Mateusz Szpytma wręczył Krzyże Wolności i Solidarności działaczom antykomunistycznym z regionu świętokrzyskiego.

Poziom wody w regionie może wzrosnąć. IMGW wydał ostrzeżenie Wiadomości
Poziom wody w regionie może wzrosnąć. IMGW wydał ostrzeżenie

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej wydał ostrzeżenie dotyczące Zalewu Szczecińskiego na najbliższy weekend.

Książę Andrzej zrzeka się tytułu. W tle kontrowersyjna sprawa z przeszłości Wiadomości
Książę Andrzej zrzeka się tytułu. W tle kontrowersyjna sprawa z przeszłości

Książę Andrzej poinformował w piątek w oficjalnym komunikacie, że zrzeka się tytułu księcia Yorku i zaprzecza wszelkim zarzutom. Młodszy brat króla Wielkiej Brytanii Karola III jest oskarżany o bliskie kontakty z amerykańskim finansistą Jeffreyem Epsteinem, który zajmował się stręczeniem młodych kobiet.

Będą problemy z dostawami LNG? Katarska firma chce wycofać się z unijnego rynku z ostatniej chwili
Będą problemy z dostawami LNG? Katarska firma chce wycofać się z unijnego rynku

Minister energii Kataru Saad Al-Kaabi po raz kolejny ostrzegł Unię Europejską, że jego kraj może nie być już w stanie prowadzić interesów z UE ani dostarczać skroplonego gazu ziemnego (LNG), jeśli blok nie wprowadzi zmian w przyjętych rygorystycznych przepisach dotyczących zrównoważonego rozwoju. UE z jednej strony chce wypełnić lukę energetyczną na kontynencie (dostawy LNG są kluczowe), z drugiej zaś forsuje uderzającą w firmy energetyczne politykę klimatyczną mocno osadzoną nie tyle na nauce, co na lewicowej ideologii.

Tȟašúŋke Witkó: Sanacja elit tylko u nas
Tȟašúŋke Witkó: Sanacja elit

Ponoć nie ma głupich pytań, toteż pozwolę sobie – za pośrednictwem moich wspaniałych Czytelników – zasięgnąć języka u wszystkich demokratycznych rządów państw należących do NATO i Unii Europejskiej o taką przyziemną i prozaiczną rzecz: „Ile jeszcze lat i dekad będziemy wydawać miliardy dolarów amerykańskich, euro czy złotówek na reaktywną obronę przed niebezpiecznymi koncepcjami wojennymi, wydumanymi przez rosyjskich generałów, a także skompilowanymi z nimi działaniami zbrojnymi wojsk kremlowskich”?

Szef MON: W II kwartale 2026 roku rusza produkcja dronów Wiadomości
Szef MON: W II kwartale 2026 roku rusza produkcja dronów

W II kwartale 2026 r. rozpoczniemy produkcję dronów przez spółkę Hornet-Polskie Drony - poinformował w piątek wicepremier, szef MON Władysław Kosiniak-Kamysz. Tego samego dnia większościowy pakiet udziałów w spółce Hornet-Polskie Drony nabył na mocy warunkowej umowy Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych.

Polskie miasto przyciąga nowych mieszkańców jak magnes Wiadomości
Polskie miasto przyciąga nowych mieszkańców jak magnes

Kraków notuje kolejny wzrost liczby mieszkańców. Tylko w pierwszym półroczu 2025 roku do miasta wprowadziły się 1422 nowe osoby, co jest najwyższym wynikiem spośród wszystkich polskich miast. Jak wynika z danych opublikowanych na oficjalnej stronie krakowskiego magistratu, liczba mieszkańców dawnej stolicy Polski rośnie nieprzerwanie od 2009 roku.

REKLAMA

Dr Konrad Wierzbicki: Przemoc wobec dzieci. Druzgocące dane

Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę opublikowała druzgocące dane dotyczące stosowania przemocy wobec dzieci. Według raportu „Diagnoza przemocy wobec dzieci w Polsce 2023”, co roku z powodu przemocy ze strony osób najbliższych umiera w Polsce około 30 dzieci.
 Dr Konrad Wierzbicki: Przemoc wobec dzieci. Druzgocące dane
/ / Pixabay.com

Jednocześnie jak pokazują badania, aż 79 proc. dzieci i nastolatków przynajmniej raz w swoim życiu doświadczyło przemocy lub zaniedbania. Przemoc w rodzinie jest jednym z problemów społecznych, który wymaga podejmowania wielowymiarowych działań przeciwdziałających temu zjawisku. W ocenie naukowców zajmujących się problematyką funkcjonowania środowiska rodzinnego, rodzina może stanowić optymalne środowisko dla rozwoju i samorealizacji jej członków. Natomiast przemoc, stanowi zagrożenie w wypełnianiu podstawowych funkcji przez rodzinę oraz prowadzi do jej dezintegracji. Badania naukowe pokazują, że dzieci doświadczające przemocy w rodzinie, z uwagi na bezpośredni i długotrwały jej charakter, mogą w dalszym życiu przeżywać zaburzenia osobowości, lęki i nerwice. Jednocześnie, doświadczenie traumy w dzieciństwie może sprzyjać wczesnej inicjacji alkoholowej i zachowaniom uzależniającym.

Czytaj także: Pobicia, szantaże, przemoc w niemieckiej szkole

Tak źle nie było od dawna

Zjawisko stosowania przemocy wobec dzieci i młodzieży jest problemem rozpowszechnionym na całym świecie. W Polsce z danych policyjnych wynika, że w 2020 roku liczba nieletnich, co do których istnieje podejrzenie, że są dotknięte przemocą domową, wynosiła 11 787. Ze Sprawozdania z Realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie za rok 2021 wynika, że liczba sporządzonych formularzy "Niebieska Karta - A" przez przedstawicieli poszczególnych podmiotów wszczynających procedurę (jednostki organizacyjne pomocy społecznej, Policja, gminne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych, oświata, ochrony zdrowia) wyniosła 82 092. Według raportu „Diagnoza przemocy wobec dzieci w Polsce 2023”, najczęściej zgłaszanymi formami przemocy, jakiej doświadczają dzieci i nastolatki były:

- przemoc ze strony rówieśników (66 proc.),
- przemoc ze strony bliskiego dorosłego (32 proc.),
- wykorzystanie seksualnie bez kontaktu fizycznego (26 proc.).

 

Sprawcami przemocy psychicznej i fizycznej najczęściej byli rodzice – ojcowie

Przemoc doznawana w dzieciństwie oddziałuje na wiele sfer życia również w dorosłości oraz ma swoje następstwa dla zdrowia fizycznego i psychicznego. Przemocy ze strony bliskich dorosłych dzieci i nastolatkowie najczęściej doświadczają od rodziców. Uzyskane wyniki badań pokazują, że ojcowie częściej dopuszczają się przemocy niż matki (odpowiednio, 39 proc. i 35 proc.) i matki (odpowiednio, 43 proc. i 31 proc.). Sprawcami psychicznej przemocy rówieśniczej (87 proc.), znęcania się (76 proc.) lub fizycznej przemocy rówieśniczej (54 proc.) były najczęściej dzieci i nastolatki spoza rodziny. Sprawcami wykorzystywania seksualnego najczęściej byli mężczyźni.

Czytaj także: Przemoc wobec dzieci w Polsce. Już nie tylko w rodzinach patologicznych

Ustanowienie Rządowego Programu Przeciwdziałania Przemocy Domowej na lata 2024-2030

Rodziny doświadczające przemocy pozostają w trudnej sytuacji społecznej, co jest podstawą do udzielania im szczególnej pomocy i wsparcia zgodnie z obecnie obowiązującym porządkiem prawnym. Rządowy Program Przeciwdziałania Przemocy Domowej na lata 2024- 2030 stanowiący załącznik do Uchwały nr 205 Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2023 r. w sprawie w sprawie ustanowienia Rządowego Programu Przeciwdziałania Przemocy Domowej na lata 2024-2030, stanowi kontynuację szerokich działań ukierunkowanych na zwrócenie uwagi opinii publicznej na zjawisko przemocy domowej, ochronę i pomoc osobom dotkniętym przemocą, podejmowanie odpowiednich działań wobec sprawców oraz zwiększenie profesjonalizmu służb społecznych w udzielaniu pomocy osobom doznającym przemocy w rodzinie.

Czytaj także: Znana aktorka aresztowana za przemoc domową

Założenia Programu

- Profilaktyka, diagnoza społeczna i edukacja społeczna: obszar kierowany do ogółu społeczeństwa, w tym do osób i rodzin zagrożonych przemocą domową.
- Ochrona i pomoc osobom doznającym przemocy domowej: obszar kierowany do osób doznających przemocy domowej (w tym do: kobiet, mężczyzn, dzieci, współmałżonków lub partnerów w związkach nieformalnych, osób starszych, osób niepełnosprawnych), jak również do właściwych służb lub podmiotów zajmujących się ochroną i pomocą osobom doznającym przemocy domowej.
- Oddziaływanie na osoby stosujące przemoc domową: obszar kierowany do osób stosujących przemoc domową, jak również do właściwych służb lub podmiotów zajmujących się oddziaływaniem na osoby stosujące przemoc domową.
- Podnoszenie kompetencji, rozwijanie i doskonalenie umiejętności służb i przedstawicieli podmiotów realizujących działania z zakresu przeciwdziałania przemocy domowej: obszar kierowany do przedstawicieli instytucji i podmiotów realizujących zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy domowej.

 

Wszystkie działania wskazane w Rządowym Programie Przeciwdziałania Przemocy Domowej na lata 2024-2030 zostały przypisane konkretnym podmiotom odpowiedzialnym za ich realizację. W dokumencie opisano też przewidywane wskaźniki monitorowania realizacji działań. Pomaganie osobom doznającym przemocy domowej, zmniejszenie skali zjawiska przemocy domowej, a także oddziaływanie na sprawców dokonujących aktów przemocy jest nadrzędnym celem, który jak wskazano w dokumencie: powinien łączyć działania sektora publicznego i organizacji pozarządowych.

Adresaci Programu

Program jest skierowany do:


1) ogółu społeczeństwa, w tym osób zagrożonych przemocą domową;
2) osób doznających przemocy domowej;
3) osób stosujących przemoc domową;
4) świadków przemocy domowej;
5) służb zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy domowej.

 

Realizatorzy Programu

Realizatorami programu są organy administracji rządowej, przy wsparciu państwowych jednostek organizacyjnych realizujących zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy domowej oraz współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz kościołami i związkami wyznaniowymi, a także Prokuratura oraz sądy powszechne. Ważnym ogniwem odpowiedzialnym za realizację programu są również jednostki samorządu terytorialnego, przy współpracy podmiotów lub organizacji pozarządowych oraz kościołów i związków wyznaniowych.

Coraz częściej problem przemocy w rodzinie jest przedmiotem zainteresowania naukowców. Jako naukowiec interesujący się problematyką wsparcia udzielanych dziecku i rodzinie dysfunkcyjnej, dostrzegam potrzebę zwrócenia szczególnej uwagi na diagnozę problemów wychowawczych wśród dzieci i młodzieży dotkniętych przemocą. Poprawnie przeprowadzona diagnoza, będąca indywidualną analizą problemów dziecka w różnych sytuacjach pozwala podjąć działania terapeutyczne, wychowawcze, profilaktyczne i jest podstawą do dalszych działań pomocowych.

W mojej ocenie, ważna w tym zakresie wydaje się świadomość specyfiki zjawiska, jak również wiedza na temat sytuacji psychologicznej osób, które przemocy doświadczają. Niestety, z przemocą w rodzinie w dalszym ciągu wiąże się wiele stereotypów, które z pewnością utrudniają walkę z tym zjawiskiem. Z punktu widzenia ochrony i bezpieczeństwa dziecka niezwykle ważne jest wdrożenie działań interwencyjnych, polegających na uniemożliwieniu dalszego krzywdzenia dziecka i udzieleniu mu pierwszej pomocy, a następnie objęcie oddziaływaniami terapeutyczno-leczniczymi pozwalającymi na zminimalizowanie i usunięcie doświadczeń (krzywd i urazów). Pomocne w tym zakresie wydaje się zaangażowanie wszystkich osób, instytucji i organizacji pracujących z dziećmi i rodzicami.

W ostatnich latach pojawiło się wiele inicjatyw na rzecz dzieci krzywdzonych i profilaktyki przemocy w rodzinie podejmowanych przez instytucje rządowe i samorządowe, czy organizacje pozarządowe, jednakże w dalszym ciągu łatwo jest zauważyć różnice pomiędzy głoszonymi postulatami a rzeczywistą praktyką.

Czytaj także: Polacy zapytani o przygotowanie naszej armii. Zobacz najnowszy sondaż



 

Polecane
Emerytury
Stażowe