Krótki przewodnik po Europejskim filarze praw socjalnych, punkt 6: wynagrodzenie

17 listopada 2017 r. podczas Szczytu Społecznego na rzecz Sprawiedliwego Zatrudnienia i Wzrostu Gospodarczego w Göteborgu wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej uroczyście przystąpiły do Europejskiego filaru praw socjalnych. Jest to inicjatywa często określana jako mapa drogowa dwudziestu wspólnych działań mających na celu pozytywną konwergencję standardów socjalnych. Realizacja tych zamierzeń ma przyczynić się do pokazania obywatelom UE, że proces integracji nie polega tylko na korzyściach ekonomicznych, które niekoniecznie przekładają się na ich sytuację bytową lecz niesie za sobą wizję lepszego życia zawodowego i osobistego.
 Krótki przewodnik po Europejskim filarze praw socjalnych, punkt 6: wynagrodzenie
/ grafika.P.Machnica
Wdrożenie postanowień Filaru ma stanowić wspólną odpowiedzialność: państw członkowskich, Komisji, a także unijnych oraz krajowych partnerów społecznych. NSZZ Solidarność jest jednym z głównych protagonistów tych działań w naszym kraju.

Filar składa się z trzech komponentów podzielonych na szczegółowe punkty:
- Równe szanse i dostęp do zatrudnienia
- Uczciwe warunki pracy
- Ochrona socjalna i integracja społeczna
Poniżej prezentujemy uwagi, zawierające także komentarz naukowców, które mają przybliżyć członkom Związku wiedzę na temat poszczególnych punktów Filaru.
komponent: Uczciwe warunki pracy
6. Wynagrodzenia
a. Pracownicy mają prawo do sprawiedliwego wynagrodzenia, które zapewnia przyzwoity poziom życia.
b. Należy zadbać o odpowiednie płace minimalne, tak by zapewnić zaspokojenie potrzeb pracownika i jego rodziny w świetle krajowych warunków ekonomicznych i społecznych, przy jednoczesnym zapewnieniu dostępu do zatrudnienia i motywacji do poszukiwania pracy. Należy zapobiegać ubóstwu pracujących.
c. Wszystkie wynagrodzenia są ustalane w sposób przejrzysty i przewidywalny, zgodnie z praktyką krajową i z poszanowaniem autonomii partnerów społecznych.
 
W ramach Filaru przewidziano poziom płacy minimalnej uwzględniający zarówno potrzeby pracowników i ich rodzin, jak również czynniki społeczne, taki jak zmiana poziomu życia, oraz czynniki gospodarcze, co może obejmować poziom wydajności. Uznano także rolę płacy minimalnej w zwalczaniu ubóstwa z jednoczesnym unikaniem pułapek związanych z prekaryjnym zatrudnieniem. Celem tego jest zwiększenie dochodów rodzin ubogich oraz zapewnienie godziwego wynagrodzenia za pracę dla osób znajdujących się na samym dole „drabiny” wynagrodzeń, zwiększając również tym samym ich motywację do pracy. Inne działania mogą również obejmować ograniczenie obciążenia podatkowego nałożonego na osoby o niskich dochodach i ich rodziny oraz uzupełnienie dochodów z pracy o skuteczne świadczenia społeczne.

Jak podkreśla dr hab. Krzysztof Walczak (UW)  wskazane w filarze pojęcie "wynagrodzenie godziwe" pojawia się w Europejskiej Karcie Społecznej Rady Europy  przy czym jego rozumienie jest bardzo szerokie. I tak co prawda  art. 4  ust. 1 EKS stanowi jedynie, że pracownicy mają prawo do sprawiedliwego wynagrodzenia,  które zapewnia pracownikom i ich rodzinom godziwy (przyzwoity) poziom życia , jednakże dalej konwencja ta rozszerza to pojęcie również na inne uprawnienia, a więc 
  • zakaz dyskryminacji w wynagradzaniu ze względu na płeć,
  • dodatkowe opłacanie za pracę w godzinach nadliczbowych,
  • prawo do rozsądnego okresu wypowiedzenia w razie zwolnienia z pracy,
  • dokonywanie potrąceń z wynagrodzeń tylko na warunkach i w zakresie przewidzianym w ustawodawstwie krajowym lub ustalonym w układach zbiorowych pracy lub w orzeczeniach arbitrażowych.

Wydaje się jednak, że od strony normatywnej, na potrzeby Europejskiego filaru praw socjalnych, najważniejsza jest weryfikacja tego pierwszego aspektu- godziwości, który usiłowano skwantyfikować poprzez odniesienie go do mierzalnego wskaźnika jakimi jest przeciętne wynagrodzenie. A więc płaca godziwa musi być realizowana przez płacę minimalną. Przy czym również w tym przypadku stanowisko ekspertów oceniających przestrzeganie wymogów EKS przez państwa członkowskie Rady Europy ulegało zmianie. I tak początkowo mówiono o  68% przeciętnej płacy krajowej natomiast później w celu umożliwienia związania się postanowieniami tego artykułu przez kraje Europy Środkowo-Wschodniej  określono go na 60%,  jednak bez  uwzględniania niezwiązanych bezpośrednio z wynagrodzeniem transferów socjalnych. Podobne podejście znajdujemy także w wypowiedziach organów kontrolnych MOP, zgodnie z którymi relacje płacy minimalnej do przeciętnej powinny wynosić co najmniej 50%, co ma stanowić prawidłowe wdrożenie wskazanej w Filarze Konwencji MOP nr 131 dotyczącej ustalania płac minimalnych zwłaszcza w odniesieniu do krajów rozwijających się.  

Jak podkreśla Krzysztof Walczak, Polska jak dotąd nie ratyfikowała art. 4 pkt 1 EKS oraz Konwencja Nr 131 MOP.   W praktyce trudno jest więc zakładać, że 2100 zł miesięcznie (czy też 13,70 za godzinę w przypadku umów cywilnoprawnych) można uznać za godziwe w rozumieniu wskazanym w Filarze.

Również realizacja trzeciego wymogu Filaru, wskazującego, że wszystkie wynagrodzenia należy ustalać w przejrzysty i przewidywalny sposób zgodnie z praktykami krajowymi przy jednoczesnym poszanowaniu autonomii partnerów społecznych budzi poważne wątpliwości praktyczne. I tak, sposób kształtowania wynagrodzenia w większości polskich podmiotów zatrudniających pracowników trudno uznać za przejrzysty, bowiem nie jest w nich realizowana koncepcja wartościowania stanowisk pracy.  W większości podmiotów brak jest również autonomicznych źródeł prawa pracy. Przypomnijmy, że od 1 stycznia 2017 r. wymóg posiadania regulaminu wynagradzania istnieje w firmach zatrudniających co najmniej 50 pracowników. A nawet jeżeli w jakimś podmiocie obowiązuje prawo zakładowe to i tak w większości przypadków brak jest w nich taryfikatorów oraz tabeli płac.

Należy wreszcie wskazać, że Polska nie ratyfikowała  Konwencji MOP nr 154 dotyczącej popierania rokowań zbiorowych i bez głębokich zmian w ustawodawstwie nie wydaje się aby było możliwe związanie się przez nasz kraj jej postanowieniami – dodaje ekspert.
 
Tutaj można przeczytać o piątym punkcie filaru

bs
 

 

POLECANE
Komunikat dla mieszkańców Krakowa z ostatniej chwili
Komunikat dla mieszkańców Krakowa

11 listopada opłaty za postój w krakowskim Obszarze Płatnego Parkowania obowiązują jak w zwykły dzień – Narodowe Święto Niepodległości nie zwalnia z opłat. Zarząd Dróg Miasta Krakowa przypomina także listę dni, w które parkowanie jest bezpłatne.

IMGW wydał komunikat. Oto co nas czeka z ostatniej chwili
IMGW wydał komunikat. Oto co nas czeka

Polskę czekają pochmurne i wilgotne dni: słabe opady deszczu lub mżawki, lokalne mgły do 200–400 m, a w górach możliwy śnieg – informuje Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej.

Polacy zapytani o koalicję PiS z Konfederacją. Jest sondaż z ostatniej chwili
Polacy zapytani o koalicję PiS z Konfederacją. Jest sondaż

Pomysł sojuszu PiS z Konfederacją spotyka się z chłodnym odbiorem: 25 proc. Polaków jest "za", 47 proc. "przeciw", a 29 proc. pozostaje niezdecydowanych – wynika z badania zrealizowanego przez Opinia24 na zlecenie RMF FM.

Atak nożownika pod Poznaniem. Nowe informacje z ostatniej chwili
Atak nożownika pod Poznaniem. Nowe informacje

Dramatyczna interwencja w Pobiedziskach – 39-latek nożem ranił policjantkę w głowę i klatkę piersiową. Uratowała ją kamizelka kuloodporna. Jej partner zastrzelił napastnika.

Nie żyje Polak poszukiwany na Maderze. Jest reakcja policji z ostatniej chwili
Nie żyje Polak poszukiwany na Maderze. Jest reakcja policji

Ciało poszukiwanego od 2 listopada na Maderze polskiego turysty Igora Holewińskiego zostało znalezione w niedzielne popołudnie w północnej części portugalskiej wyspy – przekazała lokalna policja.

Kłopoty w kadrze. Kolejna kontuzja w polskiej obronie Wiadomości
Kłopoty w kadrze. Kolejna kontuzja w polskiej obronie

Środkowy obrońca piłkarskiej reprezentacji Polski Jan Bednarek odniósł kontuzję w niedzielnym spotkaniu I ligi portugalskiej pomiędzy Famalicao a FC Porto, którego barw broni wspólnie z innym polskim defensorem Jakubem Kiwiorem.

31-letni turysta nie żyje. Ciało odnaleziono na Maderze Wiadomości
31-letni turysta nie żyje. Ciało odnaleziono na Maderze

Po tygodniu dramatycznych poszukiwań na portugalskiej Maderze odnaleziono ciało 31-letniego Igora Holewińskiego z Poznania. Polak zaginął 2 listopada podczas samotnej wyprawy w góry. Jak informuje serwis This is Madeira Island, ciało znaleziono w sobotę w trudno dostępnym rejonie Ribeira Grande, w gminie Santana.

Ty nie umiesz tańczyć. Mocne słowa w Tańcu z gwiazdami Wiadomości
"Ty nie umiesz tańczyć". Mocne słowa w "Tańcu z gwiazdami"

Już dziś wieczorem widzowie poznają finalistów jubileuszowej edycji programu „Taniec z gwiazdami”. W półfinale wystąpi pięć par, a o awansie do finału zadecydują zarówno jurorzy, jak i publiczność. Wśród uczestników, którzy wciąż walczą o Kryształową Kulę, jest Tomasz Karolak, któremu w tańcu partneruje Izabela Skierska.

Polacy wierzą w powrót PiS. Sondaż nie pozostawia wątpliwości Wiadomości
Polacy wierzą w powrót PiS. Sondaż nie pozostawia wątpliwości

67,5 proc. uczestników opublikowanego w niedzielę sondażu United Surveys by IBRiS dla Wirtualnej Polski uważa, że Prawo i Sprawiedliwość ma szansę wrócić do władzy po wyborach parlamentarnych w 2027 r. Przeciwnego zdania jest ponad 22 proc. respondentów.

Niepokojące wieści dla reprezentacji. Polski bramkarz kontuzjowany Wiadomości
Niepokojące wieści dla reprezentacji. Polski bramkarz kontuzjowany

Podstawowy bramkarz Bolonii oraz reprezentacji Polski Łukasz Skorupski doznał kontuzji na początku meczu 11. kolejki włoskiej ekstraklasy piłkarskiej. Jego zespół wygrał u siebie z broniącym tytułu Napoli 2:0.

REKLAMA

Krótki przewodnik po Europejskim filarze praw socjalnych, punkt 6: wynagrodzenie

17 listopada 2017 r. podczas Szczytu Społecznego na rzecz Sprawiedliwego Zatrudnienia i Wzrostu Gospodarczego w Göteborgu wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej uroczyście przystąpiły do Europejskiego filaru praw socjalnych. Jest to inicjatywa często określana jako mapa drogowa dwudziestu wspólnych działań mających na celu pozytywną konwergencję standardów socjalnych. Realizacja tych zamierzeń ma przyczynić się do pokazania obywatelom UE, że proces integracji nie polega tylko na korzyściach ekonomicznych, które niekoniecznie przekładają się na ich sytuację bytową lecz niesie za sobą wizję lepszego życia zawodowego i osobistego.
 Krótki przewodnik po Europejskim filarze praw socjalnych, punkt 6: wynagrodzenie
/ grafika.P.Machnica
Wdrożenie postanowień Filaru ma stanowić wspólną odpowiedzialność: państw członkowskich, Komisji, a także unijnych oraz krajowych partnerów społecznych. NSZZ Solidarność jest jednym z głównych protagonistów tych działań w naszym kraju.

Filar składa się z trzech komponentów podzielonych na szczegółowe punkty:
- Równe szanse i dostęp do zatrudnienia
- Uczciwe warunki pracy
- Ochrona socjalna i integracja społeczna
Poniżej prezentujemy uwagi, zawierające także komentarz naukowców, które mają przybliżyć członkom Związku wiedzę na temat poszczególnych punktów Filaru.
komponent: Uczciwe warunki pracy
6. Wynagrodzenia
a. Pracownicy mają prawo do sprawiedliwego wynagrodzenia, które zapewnia przyzwoity poziom życia.
b. Należy zadbać o odpowiednie płace minimalne, tak by zapewnić zaspokojenie potrzeb pracownika i jego rodziny w świetle krajowych warunków ekonomicznych i społecznych, przy jednoczesnym zapewnieniu dostępu do zatrudnienia i motywacji do poszukiwania pracy. Należy zapobiegać ubóstwu pracujących.
c. Wszystkie wynagrodzenia są ustalane w sposób przejrzysty i przewidywalny, zgodnie z praktyką krajową i z poszanowaniem autonomii partnerów społecznych.
 
W ramach Filaru przewidziano poziom płacy minimalnej uwzględniający zarówno potrzeby pracowników i ich rodzin, jak również czynniki społeczne, taki jak zmiana poziomu życia, oraz czynniki gospodarcze, co może obejmować poziom wydajności. Uznano także rolę płacy minimalnej w zwalczaniu ubóstwa z jednoczesnym unikaniem pułapek związanych z prekaryjnym zatrudnieniem. Celem tego jest zwiększenie dochodów rodzin ubogich oraz zapewnienie godziwego wynagrodzenia za pracę dla osób znajdujących się na samym dole „drabiny” wynagrodzeń, zwiększając również tym samym ich motywację do pracy. Inne działania mogą również obejmować ograniczenie obciążenia podatkowego nałożonego na osoby o niskich dochodach i ich rodziny oraz uzupełnienie dochodów z pracy o skuteczne świadczenia społeczne.

Jak podkreśla dr hab. Krzysztof Walczak (UW)  wskazane w filarze pojęcie "wynagrodzenie godziwe" pojawia się w Europejskiej Karcie Społecznej Rady Europy  przy czym jego rozumienie jest bardzo szerokie. I tak co prawda  art. 4  ust. 1 EKS stanowi jedynie, że pracownicy mają prawo do sprawiedliwego wynagrodzenia,  które zapewnia pracownikom i ich rodzinom godziwy (przyzwoity) poziom życia , jednakże dalej konwencja ta rozszerza to pojęcie również na inne uprawnienia, a więc 
  • zakaz dyskryminacji w wynagradzaniu ze względu na płeć,
  • dodatkowe opłacanie za pracę w godzinach nadliczbowych,
  • prawo do rozsądnego okresu wypowiedzenia w razie zwolnienia z pracy,
  • dokonywanie potrąceń z wynagrodzeń tylko na warunkach i w zakresie przewidzianym w ustawodawstwie krajowym lub ustalonym w układach zbiorowych pracy lub w orzeczeniach arbitrażowych.

Wydaje się jednak, że od strony normatywnej, na potrzeby Europejskiego filaru praw socjalnych, najważniejsza jest weryfikacja tego pierwszego aspektu- godziwości, który usiłowano skwantyfikować poprzez odniesienie go do mierzalnego wskaźnika jakimi jest przeciętne wynagrodzenie. A więc płaca godziwa musi być realizowana przez płacę minimalną. Przy czym również w tym przypadku stanowisko ekspertów oceniających przestrzeganie wymogów EKS przez państwa członkowskie Rady Europy ulegało zmianie. I tak początkowo mówiono o  68% przeciętnej płacy krajowej natomiast później w celu umożliwienia związania się postanowieniami tego artykułu przez kraje Europy Środkowo-Wschodniej  określono go na 60%,  jednak bez  uwzględniania niezwiązanych bezpośrednio z wynagrodzeniem transferów socjalnych. Podobne podejście znajdujemy także w wypowiedziach organów kontrolnych MOP, zgodnie z którymi relacje płacy minimalnej do przeciętnej powinny wynosić co najmniej 50%, co ma stanowić prawidłowe wdrożenie wskazanej w Filarze Konwencji MOP nr 131 dotyczącej ustalania płac minimalnych zwłaszcza w odniesieniu do krajów rozwijających się.  

Jak podkreśla Krzysztof Walczak, Polska jak dotąd nie ratyfikowała art. 4 pkt 1 EKS oraz Konwencja Nr 131 MOP.   W praktyce trudno jest więc zakładać, że 2100 zł miesięcznie (czy też 13,70 za godzinę w przypadku umów cywilnoprawnych) można uznać za godziwe w rozumieniu wskazanym w Filarze.

Również realizacja trzeciego wymogu Filaru, wskazującego, że wszystkie wynagrodzenia należy ustalać w przejrzysty i przewidywalny sposób zgodnie z praktykami krajowymi przy jednoczesnym poszanowaniu autonomii partnerów społecznych budzi poważne wątpliwości praktyczne. I tak, sposób kształtowania wynagrodzenia w większości polskich podmiotów zatrudniających pracowników trudno uznać za przejrzysty, bowiem nie jest w nich realizowana koncepcja wartościowania stanowisk pracy.  W większości podmiotów brak jest również autonomicznych źródeł prawa pracy. Przypomnijmy, że od 1 stycznia 2017 r. wymóg posiadania regulaminu wynagradzania istnieje w firmach zatrudniających co najmniej 50 pracowników. A nawet jeżeli w jakimś podmiocie obowiązuje prawo zakładowe to i tak w większości przypadków brak jest w nich taryfikatorów oraz tabeli płac.

Należy wreszcie wskazać, że Polska nie ratyfikowała  Konwencji MOP nr 154 dotyczącej popierania rokowań zbiorowych i bez głębokich zmian w ustawodawstwie nie wydaje się aby było możliwe związanie się przez nasz kraj jej postanowieniami – dodaje ekspert.
 
Tutaj można przeczytać o piątym punkcie filaru

bs
 


 

Polecane
Emerytury
Stażowe