Lalki – zabawki dziewczyn w każdym wieku

07.09.2016 20:15

Dziewczyny w USA i Europie Zachodniej dzielą się na te , które miały lub mają lalkę Barbie i na takie, które się do jej posiadania nie przyznają – można powiedzieć żartobliwie, bowiem liczby sprzedanych egzemplarzy na przestrzeni przeszło czterdziestu lat przekroczyła miliard. Obecnie na świecie co sekundę sprzedawane są dwie lalki Barbie. To jedna z ikon popkultury. Korektor wyrazów programu Word podkreśla nazwę „Mattel” jako wyraz nieznany, doskonale za to zna obco brzmiące słowo „Barbie”.

MelSi Lalki – zabawki dziewczyn w każdym wieku

MelSi / https://pixabay.com/en/doll-fig-girl-toys-puppet-show-640995/

Pomysły marketingowe, podawane jako przyczynę sukcesu Barbie znane są od starożytności. Produkt Mattela swoje powodzenie ma m. in. zawdzięczać temu, że od samego początku zmienia się wraz z modą, czy szerzej rzecz ujmując podąża za przemianami społecznymi i obyczajowymi. Mieliśmy więc lalkę Barbie opaloną z wypłowiałymi od słońca włosami, czy w latach siedemdziesiątych zwolenniczkę disco, dziś lalka zna się na najnowszych systemach informatycznych. Lalka Barbie przedstawia młodą dziewczynę, niezmienne pozostają jej anorektyczne kształty.

Podobnymi lalkami, ale wykonanymi z terakoty, drewna, wosku, skóry, gliny a od początku naszej ery z kości zwierzęcej i kości słoniowej bawili się starożytni Grecy i Rzymianie. Tak jak Barbie lalki starożytnych miały ruchome kończyny. Pisarze tamtego okresu wspominają, że niektóre z nich poruszały oczyma i głowami, więc z punktu widzenia zaawansowania konstrukcyjnego nie różniły się niczym od produktu Mattela. Przybierały one najczęściej postać ówczesnego ideału młodej kobiety. Dla nadania pozorów życia pokrywano je roztworem delikatnej glinki o cielistym zabarwieniu, oczy malowano niebieską lub czarną farbą, usta czerwoną. Były odziane w krótki chiton, ale zdarzały się lalki nagie, które ubierał właściciel. Fryzury lalek starożytnych zawsze postępowały za modą. Szyję zdobiły naszyjniki, a uszy kolczyki. Tak jak współczesna lalka Barbie, lalki starożytnych mogły zamieszkać w wyposażonym w miniaturowe meble, zastawę stołową i sprzęt kuchenny „domu dla lalek”. Do wykonania miniaturowych sprzętów wykorzystywano: drewno, glinę, ołów, cynę, brąz, a znacznie rzadziej srebro lub srebro pozłacane.

Co odróżnia lalki starożytnych od lalek Barbie? Chyba przede wszystkim to, co się z nimi dzieje, gdy już przestają być dziecku potrzebne. Dziewczyny żyjące w starożytności w przeddzień zaślubin składały swoje zabawki w ofierze: Artemidzie, Afrodycie, czasami Atenie i Demeter. W Rzymie obowiązywał ten sam zwyczaj z tym, że przedmiot składano bóstwom domowym: Larom i Penatom. Współczesne lalki najczęściej lądują w kącie, rzadko są przekazywane potrzebującym. Lalek Barbie, w odróżnień od innych produkowanych lalek o wyglądzie „ponadczasowym”, dziewczyny nie przechowują skrzętnie, aby mogły się nimi bawić ich dzieci. Dobrze wiedza, że dzieci będą - jak głosi stare arabskie przysłowie - bardziej podobne do swych czasów niż do swych ojców” i że będą „musiały mieć” nową lalkę Barbie.

Andrzej Berezowski