Naukowcy zrekonstruowali elitarny grób sprzed 5 tys. lat odkryty na Ukrainie

Naukowcy zrekonstruowali monumentalny grobowiec sprzed 5 tys. lat, który odkryli na pograniczu ukraińsko-mołdawskim. Należał do przedstawiciela elity społeczności wędrownych pasterzy.
Rys. Michał Podsiadło Naukowcy zrekonstruowali elitarny grób sprzed 5 tys. lat odkryty na Ukrainie
Rys. Michał Podsiadło / http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,410892,naukowcy-zrekonstruowali-elitarny-grob-sprzed-5-tys-lat-odkryty-na-ukrainie.html
To najbardziej złożony grobowiec, który odkryliśmy w czasie wykopalisk prowadzonych od 2010 r." – opowiada PAP dr Danuta Żurkiewicz z Instytutu Prahistorii UAM w Poznaniu.

Pochówek znajduje się w obrębie kurhanowego cmentarzyska, które położone jest w rejonie miejscowości Prydnistryanske (obwód winnicki) na pograniczu ukraińsko-mołdawskim niedaleko Dniestru.

Społeczność zamieszkująca ten obszar 5 tys. lat temu trudniła się mobilnym pasterstwem – na większe odległości przemieszczano się wozami. W konsekwencji nie wznoszono trwałych osiedli, co znajduje swoje odzwierciedleniu w braku odkryć domostw z tego okresu przez archeologów. Inaczej jest w przypadku cmentarzysk.
Wznoszono monumentalne kurhany, które pełniły istotną rolę w życiu ówczesnych społeczności. Były wyraźnie widoczne w krajobrazie – teraz są już zniszczone i słabo zarysowane – opowiada dr Żurkiewicz.

Archeolodzy przeprowadzili badania w obrębie kilku kurhanów. Ich zdaniem znaleziska wskazują na dominującą pozycję dorosłych mężczyzn, dla których po śmierci wznoszono monumentalne kopce. Szczególną uwagę naukowców zwrócił uwagę pochówek, który wykonano z wielką pieczołowitością – dlatego postanowiono wykonać jego barwną rekonstrukcję. Wykonał ją archeolog Michał Podsiadło. Inne odkrywane komory grobowe obudowywano częściowo drewnem – z dranic wykonywano zadaszenie.

W tym przypadku było inaczej. Jamę o prostokątnym zarysie przykryto czterema fragmentami dobrze dopasowanych płyt wapiennych. Dodatkowo zabezpieczono ją od dołu i góry plecioną matą – jej pozostałości w formie odcisków oraz warstwy organicznej były bardzo dobrze czytelne. Wnętrze grobu posiadało dodatkowe zadaszenie wykonane z drewna jesionowego. Wewnątrz spoczął mężczyzna mający blisko 1,9 m wzrostu.
Nie jest to typowy wzrost dla ówczesnej społeczności. Mężczyzna musiał wyróżniać się swoją posturą – komentuje dr Żurkiewicz.

Jak wykazały analizy szkieletu, zmarły cierpiał z powodu zmian reumatycznych górnych kończyn oraz zwyrodnienia kręgosłupa. Zaobserwowane patologie świadczą o dużej aktywności fizycznej mężczyzny oraz występowaniu u niego obciążeń mechanicznych związanych z charakterem wykonywanych prac – być może częstą jazdą konną. Zmarł w wieku 35-50 lat.

W grobie archeolodzy znaleźli grudkę ochry, czyli czerwonego barwnika. Pokryto nim również częściowo płyty kamienne przykrywające komorę grobową.

Wykopaliska, w wyniku których dokonano znaleziska, wpisują się w szerszy projekt badawczy finansowany również ze środków Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki, a prowadzony przez naukowców z Instytutu Prahistorii UAM, Instytutu Archeologii Narodowej Akademii Nauk Ukrainy oraz Instytutu Archeologii i Etnologii PAN w Krakowie. Mają one na celu rozpoznanie obszaru Podola jako strefy kontaktów kulturowych od końca IV do II tysiąclecia p.n.e.

Kierownikiem przedsięwzięcia ze strony polskiej jest prof. Aleksander Kośko. Biorą w nim udział oprócz archeologów biolodzy, genetycy, antropolodzy fizyczni. Wstępne wyniki prac, w tym te dotyczące elitarnego grobowca, zostaną opublikowane we wrześniu w 20. tomie rocznika „Baltic Pontic Studies”.

PAP - Nauka w Polsce

 

POLECANE
Otwarte i tolerancyjne Niemcy to mit tylko u nas
Otwarte i tolerancyjne Niemcy to mit

Niemcy od dawna nie są już takim krajem, za jaki się podają. Nowe dane zza Odry pokazują bowiem, że w Niemczech jest coraz więcej przemocy wobec gejów, kobiet i Żydów. Gdyby takie statystyki wychodziły z Polski, Unia Europejska już dawno lamentowałaby nad bezpieczeństwem w naszym kraju. Jak jednak poradzą sobie z tymi problemami Niemcy?

Zasłynął skokiem ze stratosfery. Tragiczny wypadek austriackiego sportowca Wiadomości
Zasłynął skokiem ze stratosfery. Tragiczny wypadek austriackiego sportowca

Z Włoch napływają dramatyczne informacje. Podczas lotu motoparalotnią nad Porto Sant’Elpidio Felix Baumgartner, austriacki sportowiec, stracił kontrolę nad maszyną, prawdopodobnie w wyniku nagłego pogorszenia stanu zdrowia, i rozbił się w basenie należącym do hotelowego kompleksu.

Niemcy spadły z pozycji lidera. Imigranci szturmują inny kraj UE pilne
Niemcy spadły z pozycji lidera. Imigranci szturmują inny kraj UE

Przez ostatnie dziesięć lat Niemcy były głównym kierunkiem dla osób ubiegających się o azyl i przybywających do Europy spoza UE. Obecnie jednak sytuacja uległa zmianie i na czele tego zestawienia pojawił się nowy kraj.

Ogromna większość Polaków chce kupować polską żywność. Wyniki sondażu Wiadomości
Ogromna większość Polaków chce kupować polską żywność. Wyniki sondażu

Blisko 80 proc. Polaków deklaruje, że przy wyborze produktów spożywczych stara się sięgać po żywność krajową, a 67 proc. uważa ją za lepszą jakościowo od zagranicznej – wynika z najnowszego raportu CBOS. Tylko 17 proc. ankietowanych wskazuje, że cena jest dla nich kluczowym kryterium podczas zakupów.

Niemieckie czołgi mają ruszyć na podbój świata tylko u nas
Niemieckie czołgi mają ruszyć na podbój świata

Armin Papperger, prezes niemieckiego koncernu zbrojeniowego Rheinmetall AG, w rozmowie z gazetą die Welt mówił o dynamicznym rozwoju niemieckiej branży zbrojeniowej, nowych zamówieniach i planach ekspansji na rynek amerykański.

W Zakopanem pojawił się billboard po arabsku. To promocja dubajskiego biura podróży Wiadomości
W Zakopanem pojawił się billboard po arabsku. To promocja dubajskiego biura podróży

W Zakopanem pojawił się billboard reklamujący biuro podróży ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich, skierowany wyłącznie do arabskich turystów – bez polskiego tłumaczenia. Firma wzbudza kontrowersje, ponieważ w swojej ofercie ma wycieczki m.in. do Rosji.

Szef węgierskiego MSZ o odwołaniu polskiego ambasadora: Obecny rząd Polski jest za wojną, my za pokojem polityka
Szef węgierskiego MSZ o odwołaniu polskiego ambasadora: "Obecny rząd Polski jest za wojną, my za pokojem"

– Choć między naszymi krajami zdarzają się spory polityczne, Węgry wciąż mają istotny interes w utrzymywaniu dobrych relacji z Polską. Wydaje się jednak, że obecne władze w Warszawie tego nie podzielają – stwierdził w czwartek minister spraw zagranicznych Węgier Péter Szijjártó.

Rewolucja w Wlk. Brytanii. 16-latkowie pójdą do urn? Wiadomości
Rewolucja w Wlk. Brytanii. 16-latkowie pójdą do urn?

Wicepremier Wielkiej Brytanii Angela Rayner zapowiedziała, że rząd podejmuje kroki mające na celu zwiększenie uczestnictwa obywateli w życiu publicznym. „Chcemy, aby więcej osób mogło aktywnie włączać się w brytyjską demokrację” – podkreśliła. Jednym z kluczowych elementów nowego projektu jest obniżenie wieku wyborczego z 18 do 16 lat na terenie całego kraju.

Rzecznik Instytutu Pileckiego odwołany z ostatniej chwili
Rzecznik Instytutu Pileckiego odwołany

Dziś od rana w mediach pojawiały się nieoficjalne informacje, że rzecznik Instytutu Pileckiego, Jan Gebert, ma zostać odwołany ze stanowiska. Decyzja ta miała być m.in. reakcją na skandal, jaki wywołały wpisy na profilu Instytutu na platformie X, wybielające płk. Maksymiliana Schnepfa, biorącego czynny udział w Obławie Augustowskiej. Wieczorem na stronie Instytutu Pileckiego jako rzecznik figurowała już Luiza Jurgiel-Żyła.

Drożdże z genem niesporczaka wróciły z kosmosu. Polski eksperyment może pomóc podbić Marsa Wiadomości
Drożdże z genem niesporczaka wróciły z kosmosu. Polski eksperyment może pomóc podbić Marsa

Jak drożdże wzbogacone białkiem niesporczaka radzą sobie z mikrograwitacją i promieniowaniem jonizującym w przestrzeni kosmicznej - dzięki misji Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego sprawdzają to naukowcy ze Szczecina, Poznania i Katowic. Pojemnik z drożdżami wrócił z orbity i jest już w Polsce.

REKLAMA

Naukowcy zrekonstruowali elitarny grób sprzed 5 tys. lat odkryty na Ukrainie

Naukowcy zrekonstruowali monumentalny grobowiec sprzed 5 tys. lat, który odkryli na pograniczu ukraińsko-mołdawskim. Należał do przedstawiciela elity społeczności wędrownych pasterzy.
Rys. Michał Podsiadło Naukowcy zrekonstruowali elitarny grób sprzed 5 tys. lat odkryty na Ukrainie
Rys. Michał Podsiadło / http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,410892,naukowcy-zrekonstruowali-elitarny-grob-sprzed-5-tys-lat-odkryty-na-ukrainie.html
To najbardziej złożony grobowiec, który odkryliśmy w czasie wykopalisk prowadzonych od 2010 r." – opowiada PAP dr Danuta Żurkiewicz z Instytutu Prahistorii UAM w Poznaniu.

Pochówek znajduje się w obrębie kurhanowego cmentarzyska, które położone jest w rejonie miejscowości Prydnistryanske (obwód winnicki) na pograniczu ukraińsko-mołdawskim niedaleko Dniestru.

Społeczność zamieszkująca ten obszar 5 tys. lat temu trudniła się mobilnym pasterstwem – na większe odległości przemieszczano się wozami. W konsekwencji nie wznoszono trwałych osiedli, co znajduje swoje odzwierciedleniu w braku odkryć domostw z tego okresu przez archeologów. Inaczej jest w przypadku cmentarzysk.
Wznoszono monumentalne kurhany, które pełniły istotną rolę w życiu ówczesnych społeczności. Były wyraźnie widoczne w krajobrazie – teraz są już zniszczone i słabo zarysowane – opowiada dr Żurkiewicz.

Archeolodzy przeprowadzili badania w obrębie kilku kurhanów. Ich zdaniem znaleziska wskazują na dominującą pozycję dorosłych mężczyzn, dla których po śmierci wznoszono monumentalne kopce. Szczególną uwagę naukowców zwrócił uwagę pochówek, który wykonano z wielką pieczołowitością – dlatego postanowiono wykonać jego barwną rekonstrukcję. Wykonał ją archeolog Michał Podsiadło. Inne odkrywane komory grobowe obudowywano częściowo drewnem – z dranic wykonywano zadaszenie.

W tym przypadku było inaczej. Jamę o prostokątnym zarysie przykryto czterema fragmentami dobrze dopasowanych płyt wapiennych. Dodatkowo zabezpieczono ją od dołu i góry plecioną matą – jej pozostałości w formie odcisków oraz warstwy organicznej były bardzo dobrze czytelne. Wnętrze grobu posiadało dodatkowe zadaszenie wykonane z drewna jesionowego. Wewnątrz spoczął mężczyzna mający blisko 1,9 m wzrostu.
Nie jest to typowy wzrost dla ówczesnej społeczności. Mężczyzna musiał wyróżniać się swoją posturą – komentuje dr Żurkiewicz.

Jak wykazały analizy szkieletu, zmarły cierpiał z powodu zmian reumatycznych górnych kończyn oraz zwyrodnienia kręgosłupa. Zaobserwowane patologie świadczą o dużej aktywności fizycznej mężczyzny oraz występowaniu u niego obciążeń mechanicznych związanych z charakterem wykonywanych prac – być może częstą jazdą konną. Zmarł w wieku 35-50 lat.

W grobie archeolodzy znaleźli grudkę ochry, czyli czerwonego barwnika. Pokryto nim również częściowo płyty kamienne przykrywające komorę grobową.

Wykopaliska, w wyniku których dokonano znaleziska, wpisują się w szerszy projekt badawczy finansowany również ze środków Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki, a prowadzony przez naukowców z Instytutu Prahistorii UAM, Instytutu Archeologii Narodowej Akademii Nauk Ukrainy oraz Instytutu Archeologii i Etnologii PAN w Krakowie. Mają one na celu rozpoznanie obszaru Podola jako strefy kontaktów kulturowych od końca IV do II tysiąclecia p.n.e.

Kierownikiem przedsięwzięcia ze strony polskiej jest prof. Aleksander Kośko. Biorą w nim udział oprócz archeologów biolodzy, genetycy, antropolodzy fizyczni. Wstępne wyniki prac, w tym te dotyczące elitarnego grobowca, zostaną opublikowane we wrześniu w 20. tomie rocznika „Baltic Pontic Studies”.

PAP - Nauka w Polsce


 

Polecane
Emerytury
Stażowe