Zgodnie z ustawą o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku, która weszła w życie 20 kwietnia tego roku, każdy producent, importer i dystrybutor – w tym sprzedawca – wprowadzając produkty do obrotu, zapewnia, że spełniają one wymagania i nie stanowią zagrożenia dla konsumentów lub środowiska. Nowe przepisy dotyczą także zabawek.

W 2015 roku Inspekcja Handlowa na terenie całego kraju w sklepach i hurtowniach oraz u importerów i producentów skontrolowała ponad 3,8 tysiąca wyrobów przeznaczonych dla najmłodszych. Podmioty do kontroli wskazały Wojewódzkie Inspektoraty Inspekcji Handlowej, kierując się lokalnymi uwarunkowaniami rynkowymi, wynikami wcześniejszych kontroli oraz napływającymi skargami.

Zakwestionowano 1421 partii towaru, co stanowi 37,4 procent zabawek. To niewielki spadek w porównaniu z 2014 rokiem, kiedy to nieprawidłowości wyniosły 37,8 procent. Jak wykazały kontrole, na opakowaniach najczęściej brakowało wymaganych przez przepisy informacji. Przykładowo, inspektorzy w 445 przypadkach stwierdzili brak danych producenta, w 282 przypadkach nie podano żadnych informacji o importerze, zaś w 46 przypadkach nie było stosownych ostrzeżeń w języku polskim.

Niektóre zabawki zostały ponadto przebadane w laboratoriach UOKiK. Kontrolerzy sprawdzili ich jakość, a także obecność niedozwolonych substancji chemicznych. Na 473 przebadane próbki zastrzeżenia wzbudziły 155: mechanizmy posiadały wady konstrukcyjne, były za głośne, miały też zbyt małe elementy, mogące spowodować zadławienie dziecka.

W 30 na 103 przebadanych zabawkach wykryto również zbyt dużą zawartość ftalanów – substancji używanych do produkcji takich miękkich przedmiotów, jak piłki, lalki czy zabawki do chwytania i ściskania dla niemowląt. Dopuszczalne stężenie ftalanów w zabawkach to 0,1 procent masy z ich dodatkiem. Występowanie tych związków w wyższych stężeniach jest niebezpieczne dla dzieci z uwagi na ich negatywny wpływ na system hormonalny, mogący powodować zaburzenia płodności.

Na jakie zabawki warto zwrócić szczególną uwagę w ferworze świątecznych zakupów? Okazuje się, że najwięcej zastrzeżeń wzbudziły te najbardziej popularne wśród maluchów. Na 200 skontrolowanych lalek zakwestionowano bowiem aż 185, na 200 pluszaków – 179, na 200 zabawek dla niemowląt – 104, na 200 tych rozwijających umiejętności, układanek i konstrukcyjnych – 103, a na 197 pojazdów napędzanych mechanicznie lub elektrycznie – 83.

W wyniku działań Inspekcji Handlowej większość przedsiębiorców wyeliminowała nieprawidłowości, uzupełniając brakujące informacje i usuwając wady lub dobrowolnie wycofując z obrotu zabawki niezgodne z wymaganiami. W pozostałych przypadkach prezes UOKiK wydał 19 decyzji nakazujących wycofanie z rynku produktów oraz powiadomienie konsumentów o stwierdzonych nieprawidłowościach.

Kupując prezenty dla najmłodszych, warto pamiętać o kilku zasadach. Zawsze wybierajmy zabawkę dostosowaną do wieku i umiejętności dziecka. Sprawdźmy, czy nie zawiera drobnych elementów, które maluch mógłby połknąć. Gdy zdecydujemy się na zestaw kosmetyczny, grę czy książeczkę zapachową, trzeba zwróć uwagę, czy na opakowaniu widnieje ostrzeżenie, że „Zawiera substancje zapachowe mogące powodować alergie”. Z kolei zabawki, które można złożyć, jak choćby wózki dla lalek, muszą posiadać blokadę zabezpieczającą.
W wyborze właściwego prezentu pomocny będzie znak CE, który musi znaleźć się na każdej zabawce. Oznacza on deklarację producenta, że produkt spełnia zasadnicze wymagania bezpieczeństwa. Jeżeli jednak mamy jakiekolwiek wątpliwości co do jakości czy bezpieczeństwa zabawki, skontaktujmy się z Inspekcją Handlową lub Departamentem Nadzoru Rynku w UOKiK.

Pamiętajmy także, że zwrot zabawki, która nie ma wad, a jedynie nie spodobała się dziecku, zależy od dobrej woli sprzedawcy. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy kupujemy w sklepie internetowym: tam w ciągu 14 dni możemy oddać produkt bez podawania przyczyny.

Na każdej zabawce musi znaleźć się znak CE, który oznacza deklarację producenta, że produkt spełnia zasadnicze wymagania bezpieczeństwa.

Anna Nowak

Artykuł pochodzi z najnowszego numeru "TS" (50/2016) dostępnego też w wersji cyfrowej tutaj