Dziś 42. rocznica Porozumień Dąbrowskich (Katowickich)

Porozumienia Katowickie, a właściwie Porozumienia Dąbrowskie podpisane w Hucie Katowice 11 września 1980 roku, przesądziły o powstaniu NSZZ „Solidarność” jako jednolitego, ogólnopolskiego związku zawodowego. Treść porozumień, to w praktyce ustawa o związkach zawodowych.
 Dziś 42. rocznica Porozumień Dąbrowskich (Katowickich)
/ domena publiczna

Strajk w Hucie Katowice rozpoczął się 28 sierpnia. W nocy z 29 na 30 sierpnia na przewodniczącego nowego komitetu strajkowego został wybrany Andrzej Rozpłochowski. Poprzedni komitet, który negocjował wyłącznie szczegółowe sprawy socjalne, został rozwiązany pod naciskiem pozostałych hutników. Rozpoczęto rozmowy z komisją rządową, a nie jak do tej pory z dyrekcją Huty Katowice. Jednym z pierwszych pomysłów Rozpłochowskiego było ogłoszenie, że komitet strajkowy będzie negocjował wyłącznie z przedstawicielami rządu PRL, a nie przedstawicielami PZPR. Bardzo twarda postawa katowickiego komitetu strajkowego sprawiła, że porozumienie z władzami zawarto niemal dwa tygodnie po porozumieniu w Stoczni Gdańskiej.

O ile podpisane wcześniej porozumienia ze Szczecina, z Gdańska i Jastrzębia-Zdroju tworzyły podstawy ówczesnej umowy społecznej, o tyle Porozumienie Katowickie było dopełnieniem tej umowy. Porozumienie podpisane w Hucie Katowice dotyczyło przede wszystkim gwarancji realizacji Porozumienia Gdańskiego w zakresie tworzenia struktur Niezależnych Samorządnych Związków Zawodowych.

Gwarancje realizacji postanowień porozumienia gdańskiego z dnia 31 sierpnia 1980 r. w odniesieniu do Niezależnych Samorządnych Związków Zawodowych zwanych dalej Niezależnymi Związkami polegają na: akceptacji i nie przeciwdziałaniu przez organa administracji państwowej, Milicji Obywatelskiej i Służby Bezpieczeństwa, oraz Kierownictwa zakładów pracy i zakładowych organizacji politycznych – powstawaniu, organizowaniu i funkcjonowaniu tych związków, z tym że z chwilą wejścia w życie nowej ustawy o Związkach Zawodowych, Niezależne Związki dopełnią formalności w niej przewidzianych” – czytamy w porozumieniu.

Strona rządowa na mocy porozumienia gwarantowała zwolnienie z pracy osób pełniących funkcje w Niezależnych Związkach z zachowaniem prawa do wynagrodzenia za czas wykonywania tych funkcji, a także przyznanie przez zakłady pracy lokali na potrzeby zakładowych/wydziałowych/ogniw Niezależnych Związków, a z kolei przez organa administracji państwowej dla wyższych szczebli Niezależnych Związków. Władze zagwarantowały też dostęp do publikowania informacji o działalności Niezależnych Związków we wszystkich środkach masowego przekazu (radio, telewizja, prasa), a także umożliwiały przedstawicielom Niezależnych Związków występowanie w środkach masowego przekazu.

Kierownicy zakładów pracy mieli natomiast zapewnić ogniwom Niezależnych Związków możliwość współdecydowania przy podziale zakładowych świadczeń socjalnych i bytowych, związanych z działalnością związków zawodowych. Zagwarantowane również zostało zapewnienie udziału Niezależnych Związków w sprawach związanych z zatrudnianiem, wynagradzaniem i rozwiązywaniem stosunku pracy w odniesieniu do zrzeszonych w nim członków.

Na mocy tego porozumienia oddziały Narodowego Banku Polskiego miały realizować wnioski o otwarcie kont bankowych dla ogniw Niezależnych Związków przede wszystkim w celu lokowania wpływów ze składek członkowskich. Niezależne Samorządne Związki Zawodowe miały mieć również zapewniony udział w pracach nad nowymi ustawami o Związkach Zawodowych, Samorządzie Robotniczym oraz nowelizacją Kodeksu Pracy.

Ponadto Niezależne Samorządne Związki Zawodowe gwarantowały, że będą w swojej działalności dokładały starań, we współpracy z kierownictwami zakładów pracy, na rzecz podnoszenia wydajności pracy i mobilizacji załóg dla jak najlepszej realizacji zadań gospodarczych.

Ustalenia dotyczyły ponadto udzielenia gwarancji nierepresjonowania oraz pełnego bezpieczeństwa osobom wchodzącym w skład Międzyzakładowego Komitetu Robotniczego z tymczasową siedzibą przy Hucie Katowice i komitetów robotniczych przedsiębiorstw i zakładów reprezentowanych przez ten komitet, a także osobom wspomagającym Międzyzakładowy Komitet Robotniczy i zakładowe komitety robotnicze, oraz wszystkim uczestnikom strajku i ich rodzinom. Zabroniono ponadto stosowania szykan mających pozory legalności.

Ze strony rządowej porozumienie sygnowali Franciszek Kaim (minister hutnictwa i przewodniczący komisji rządowej), Zbigniew Szałajda (dyrektor naczelny Huty Katowice), Kazimierz Sąda (podsekretarz stanu w Ministerstwie Hutnictwa), Eugeniusz Pustówka (dyrektor naczelny Huty im. Lenina), Franciszek Grzesiak (generalny dyrektor Zjednoczenia Metali Nieżelaznych), Michał Stepaniak (dyrektor Departamentu Pracy i Płac Ministerstwa Hutnictwa) oraz Antoni Seta (przewodniczący Związku Zawodowego Hutników. Natomiast z ramienia MKR porozumienie sygnowali Andrzej Rozpłochowski (przewodniczący MKR Huty Katowice), Jacek Jagiełka (wiceprzewodniczący MKR HK), Bogdan Borkowski (wiceprzewodniczący MKR HK), Kazimierz Świtoń (sekretarz MKR), a także Aleksander Karpierz, Zbigniew Kupisiewicz i Wiesław Tatko. W negocjowaniu porozumienia, w charakterze doradców, udział wzięli również Wiesław Chrzanowski, Stefan Kurowski, Janusz Krzyżewski oraz Zbigniew Bogusławski.


 

POLECANE
Donald Trump: To zwierzę,  kara śmierci dla zabójcy Ukrainki Wiadomości
Donald Trump: To zwierzę, kara śmierci dla zabójcy Ukrainki

Donald Trump wezwał do skazania na karę śmierci domniemanego zabójcy Iryny Zarutskiej, młodej ukraińskiej uchodźczyni zamordowanej w Charlotte w Północnej Karolinie. 23-letnia kobieta została wielokrotnie ugodzona nożem w pociągu Lynx Blue Line 22 sierpnia.

Tylko cztery partie w Sejmie, spory wzrost Konfederacji. Zobacz najnowszy sondaż z ostatniej chwili
Tylko cztery partie w Sejmie, spory wzrost Konfederacji. Zobacz najnowszy sondaż

Zaledwie cztery partie weszłyby do Sejmu, gdyby wybory odbyły się w najbliższą niedzielę – wynika z najnowszego sondażu Ogólnopolskiej Grupy Badawczej. Na czele jest Platforma Obywatelska, ale jej koalicjanci znaleźli się pod progiem wyborczym. Wyraźne wzrosty zanotowała Konfederacja i ugrupowanie Grzegorza Brauna.

Dyrektor węgierskiego Centrum Praw Podstawowych: Tusk i Magyar to marionetki Brukseli tylko u nas
Dyrektor węgierskiego Centrum Praw Podstawowych: Tusk i Magyar to marionetki Brukseli

- Z perspektywy Węgier oceniam rządy Tuska jako dyktaturę. Wiążę jednak duże nadzieję na współpracę pomiędzy polskim prezydentem Karolem Nawrockim a węgierskim premierem Viktorem Orbánem  - mówi w rozmowie z "Tygodnikiem Solidarność" Dr. Miklós Szánthó, prawnik, analityk polityczny, dyrektor węgierskiego Centrum Praw Podstawowych.

Ważny komunikat dla mieszkańców Warszawy z ostatniej chwili
Ważny komunikat dla mieszkańców Warszawy

Warszawiacy muszą przygotować się na wyjątkowo trudny weekend na stołecznych drogach. Od piątku 12 września do poniedziałku 15 września drogowcy będą prowadzić intensywne prace w kilku dzielnicach: na Białołęce, Mokotowie i w rejonie Młocin. Zmiany dotkną zarówno kierowców, jak i pasażerów komunikacji miejskiej.

Rząd Tuska wstrzymuje polski system antydronowy? „Die Welt”: Jest zainteresowany niemieckim z ostatniej chwili
Rząd Tuska wstrzymuje polski system antydronowy? „Die Welt”: Jest zainteresowany niemieckim

Według „Die Welt” Polska interesuje się kupnem niemieckiego systemu antydronowego Skyranger. Były szef MON Mariusz Błaszczak ocenił, że rząd nie rozwija krajowych rozwiązań, a brak decyzji w sprawie dotychczas proponowanych systemów pokazuje „obraz niemocy rządu” w obronie przed dronami.

Drony nad Polską. Prezydent Nawrocki z wizytą w bazie lotniczej w Krzesinach z ostatniej chwili
Drony nad Polską. Prezydent Nawrocki z wizytą w bazie lotniczej w Krzesinach

Prezydent Karol Nawrocki rozpoczął w czwartek przed południem wizytę w 31. Bazie Lotnictwa Taktycznego w Poznaniu-Krzesinach (woj. wielkopolskie). Po spotkaniu z żołnierzami, ok. godz. 11.00 zapowiedziano briefing prezydenta.

Berlin bez prądu. Podpalenie słupów energetycznych z pobudek politycznych z ostatniej chwili
Berlin bez prądu. Podpalenie słupów energetycznych "z pobudek politycznych"

Pożar słupów energetycznych w Berlinie sprzed dwóch dni był efektem celowego podpalenia. Według policji sprawcy mogli działać z pobudek politycznych. Na skutek tego sabotażu tysiące mieszkańców stolicy nadal pozostaje bez zasilania. Jak poinformował w czwartek rano operator sieci Stromnetz Berlin, awaria dotyczyła wciąż ok. 13,7 tys. gospodarstw domowych. Jak poinformował portal dw.com, początkowo było ich 50 tys.  

Drony nad Polską. Zwołane nadzwyczajne posiedzenie Rady Bezpieczeństwa ONZ z ostatniej chwili
Drony nad Polską. Zwołane nadzwyczajne posiedzenie Rady Bezpieczeństwa ONZ

Na wniosek Polski zwołane zostanie nadzwyczajne posiedzenie Rady Bezpieczeństwa ONZ w sprawie naruszenia polskiej przestrzeni powietrznej przez Rosję – przekazało w czwartek Ministerstwo Spraw Zagranicznych na portalu X.

Drony nad Polską. Nowy komunikt Dowództwa Operacyjnego RSZ z ostatniej chwili
Drony nad Polską. Nowy komunikt Dowództwa Operacyjnego RSZ

Na wniosek Dowódcy Operacyjnego RSZ, w celu zapewnienia bezpieczeństwa państwa, od 10 września 2025 r. (22:00 UTC) do 9 grudnia 2025 r. (23:59 UTC) zostało wprowadzone ograniczenie ruchu lotniczego we wschodniej części Polski w postaci strefy ograniczonej – czytamy w najnowszym komunikacie Dowództwa Operacyjnego Rodzajów Sił Zbrojnych.

Drony nad Polską. Amerykański generał krytykuje polską taktykę. Słowa szefa NATO nazywa żartem z ostatniej chwili
Drony nad Polską. Amerykański generał krytykuje polską taktykę. Słowa szefa NATO nazywa "żartem"

Generał Ben Hodges, były dowódca wojsk lądowych USA w Europie, uważa, że rosyjskie naruszenia polskiej przestrzeni powietrznej nie były przypadkiem, lecz celowo zaplanowaną akcją. W jego ocenie reakcja Zachodu na wcześniejsze incydenty była zbyt słaba, co zachęciło Kreml do dalszych prowokacji. W rozmowie z wp.pl generał nie zostawia też złudzeń co do polskich działań i wypowiedzi szefa NATO Marka Rutte, który mówił o obronie „każdego cala” terytorium Sojuszu. Te słowa gen. Hodges nazwał "żartem".

REKLAMA

Dziś 42. rocznica Porozumień Dąbrowskich (Katowickich)

Porozumienia Katowickie, a właściwie Porozumienia Dąbrowskie podpisane w Hucie Katowice 11 września 1980 roku, przesądziły o powstaniu NSZZ „Solidarność” jako jednolitego, ogólnopolskiego związku zawodowego. Treść porozumień, to w praktyce ustawa o związkach zawodowych.
 Dziś 42. rocznica Porozumień Dąbrowskich (Katowickich)
/ domena publiczna

Strajk w Hucie Katowice rozpoczął się 28 sierpnia. W nocy z 29 na 30 sierpnia na przewodniczącego nowego komitetu strajkowego został wybrany Andrzej Rozpłochowski. Poprzedni komitet, który negocjował wyłącznie szczegółowe sprawy socjalne, został rozwiązany pod naciskiem pozostałych hutników. Rozpoczęto rozmowy z komisją rządową, a nie jak do tej pory z dyrekcją Huty Katowice. Jednym z pierwszych pomysłów Rozpłochowskiego było ogłoszenie, że komitet strajkowy będzie negocjował wyłącznie z przedstawicielami rządu PRL, a nie przedstawicielami PZPR. Bardzo twarda postawa katowickiego komitetu strajkowego sprawiła, że porozumienie z władzami zawarto niemal dwa tygodnie po porozumieniu w Stoczni Gdańskiej.

O ile podpisane wcześniej porozumienia ze Szczecina, z Gdańska i Jastrzębia-Zdroju tworzyły podstawy ówczesnej umowy społecznej, o tyle Porozumienie Katowickie było dopełnieniem tej umowy. Porozumienie podpisane w Hucie Katowice dotyczyło przede wszystkim gwarancji realizacji Porozumienia Gdańskiego w zakresie tworzenia struktur Niezależnych Samorządnych Związków Zawodowych.

Gwarancje realizacji postanowień porozumienia gdańskiego z dnia 31 sierpnia 1980 r. w odniesieniu do Niezależnych Samorządnych Związków Zawodowych zwanych dalej Niezależnymi Związkami polegają na: akceptacji i nie przeciwdziałaniu przez organa administracji państwowej, Milicji Obywatelskiej i Służby Bezpieczeństwa, oraz Kierownictwa zakładów pracy i zakładowych organizacji politycznych – powstawaniu, organizowaniu i funkcjonowaniu tych związków, z tym że z chwilą wejścia w życie nowej ustawy o Związkach Zawodowych, Niezależne Związki dopełnią formalności w niej przewidzianych” – czytamy w porozumieniu.

Strona rządowa na mocy porozumienia gwarantowała zwolnienie z pracy osób pełniących funkcje w Niezależnych Związkach z zachowaniem prawa do wynagrodzenia za czas wykonywania tych funkcji, a także przyznanie przez zakłady pracy lokali na potrzeby zakładowych/wydziałowych/ogniw Niezależnych Związków, a z kolei przez organa administracji państwowej dla wyższych szczebli Niezależnych Związków. Władze zagwarantowały też dostęp do publikowania informacji o działalności Niezależnych Związków we wszystkich środkach masowego przekazu (radio, telewizja, prasa), a także umożliwiały przedstawicielom Niezależnych Związków występowanie w środkach masowego przekazu.

Kierownicy zakładów pracy mieli natomiast zapewnić ogniwom Niezależnych Związków możliwość współdecydowania przy podziale zakładowych świadczeń socjalnych i bytowych, związanych z działalnością związków zawodowych. Zagwarantowane również zostało zapewnienie udziału Niezależnych Związków w sprawach związanych z zatrudnianiem, wynagradzaniem i rozwiązywaniem stosunku pracy w odniesieniu do zrzeszonych w nim członków.

Na mocy tego porozumienia oddziały Narodowego Banku Polskiego miały realizować wnioski o otwarcie kont bankowych dla ogniw Niezależnych Związków przede wszystkim w celu lokowania wpływów ze składek członkowskich. Niezależne Samorządne Związki Zawodowe miały mieć również zapewniony udział w pracach nad nowymi ustawami o Związkach Zawodowych, Samorządzie Robotniczym oraz nowelizacją Kodeksu Pracy.

Ponadto Niezależne Samorządne Związki Zawodowe gwarantowały, że będą w swojej działalności dokładały starań, we współpracy z kierownictwami zakładów pracy, na rzecz podnoszenia wydajności pracy i mobilizacji załóg dla jak najlepszej realizacji zadań gospodarczych.

Ustalenia dotyczyły ponadto udzielenia gwarancji nierepresjonowania oraz pełnego bezpieczeństwa osobom wchodzącym w skład Międzyzakładowego Komitetu Robotniczego z tymczasową siedzibą przy Hucie Katowice i komitetów robotniczych przedsiębiorstw i zakładów reprezentowanych przez ten komitet, a także osobom wspomagającym Międzyzakładowy Komitet Robotniczy i zakładowe komitety robotnicze, oraz wszystkim uczestnikom strajku i ich rodzinom. Zabroniono ponadto stosowania szykan mających pozory legalności.

Ze strony rządowej porozumienie sygnowali Franciszek Kaim (minister hutnictwa i przewodniczący komisji rządowej), Zbigniew Szałajda (dyrektor naczelny Huty Katowice), Kazimierz Sąda (podsekretarz stanu w Ministerstwie Hutnictwa), Eugeniusz Pustówka (dyrektor naczelny Huty im. Lenina), Franciszek Grzesiak (generalny dyrektor Zjednoczenia Metali Nieżelaznych), Michał Stepaniak (dyrektor Departamentu Pracy i Płac Ministerstwa Hutnictwa) oraz Antoni Seta (przewodniczący Związku Zawodowego Hutników. Natomiast z ramienia MKR porozumienie sygnowali Andrzej Rozpłochowski (przewodniczący MKR Huty Katowice), Jacek Jagiełka (wiceprzewodniczący MKR HK), Bogdan Borkowski (wiceprzewodniczący MKR HK), Kazimierz Świtoń (sekretarz MKR), a także Aleksander Karpierz, Zbigniew Kupisiewicz i Wiesław Tatko. W negocjowaniu porozumienia, w charakterze doradców, udział wzięli również Wiesław Chrzanowski, Stefan Kurowski, Janusz Krzyżewski oraz Zbigniew Bogusławski.



 

Polecane
Emerytury
Stażowe