100. rocznica pierwszego posiedzenia Sejmu Śląskiego

Sejm Śląski utworzono na mocy ustawy konstytucyjnej Sejmu Ustawodawczego z dnia 15 lipca 1920 r., zawierającej statut organiczny Województwa Śląskiego. 24 września 1922 r. odbyły się pierwsze wybory do Sejmu Śląskiego, a 10 października 1922 r. jego pierwsze posiedzenie.
Katowice, gmach Akademii Muzycznej, w którym obradował Sejm Śląski do momentu budowy własnej siedziby
Katowice, gmach Akademii Muzycznej, w którym obradował Sejm Śląski do momentu budowy własnej siedziby / wikipedia/ Adrian Tync - Praca własna/ CC BY-SA 4.0

Początkowo w Sejmie Śląskim zasiadało 48 posłów, którzy mieli być wybierani na 5-letnie kadencje. Sejm powoływał Śląską Radę Wojewódzką, w skład której wchodzili wojewoda i wicewojewoda oraz pięciu członków wybieranych przez Sejm Śląski. Sejm miał władzę legislacyjną w zakresie kolejnictwa, policji i żandarmerii, szkolnictwa, rolnictwa, wód, spraw wyznaniowych oraz organizacji administracji wojewódzkiej i samorządu na terenie województwa śląskiego. Polityka zagraniczna i sprawy wojskowe wyjęte były spod jego kompetencji i podlegały Sejmowi RP.

Szczególne uprawnienie Sejm Śląski zyskał w dziedzinie podatkowej. Mógł uchwalać własne podatki, zarządzał odrębnym Skarbem Śląskim. Co ważne, jedynie część daniny publicznej zbieranej w województwie śląskim trafiała do Warszawy, a pozostała część służyła bezpośrednio mieszkańcom obszaru autonomicznego.

Pierwsze posiedzenie Sejmu Śląskiego odbyło się 10 października 1922 r. Przewodnicząca, Janina Omańkowska, otwierając pierwsze obrady powiedziała: „Szanowni Państwo! Chwila, którą obecnie przeżywamy, jest tak wielka i tak doniosłego znaczenia, że na uwypuklenie jej nie potrzeba słów, gdyż byłyby one zawsze zbyt blade wobec doniosłości tej chwili. Zazwyczaj wypadki, które się tak codziennie dzieją, a przynajmniej bardzo często przed oczyma naszemi się przesuwają, tracą dla obserwujących je wiele ze swej bezpośredniej wartości. […] Ale jeśli głębiej się zastanowimy nad znaczeniem tej dzisiejszej chwili, jeśli głębiej wnikniemy w bieg wypadków, który tę chwilę sprowadził , to zaiste zdawać się nam będzie, że słońce stanąćby powinno w podziwie i uwielbieniu dla tego cudu, który się stał.”

Janina Omańkowska zapisała się na kartach polskiej historii jako pierwsza kobieta kierująca obradami Sejmu Śląskiego. Za swoją działalność została odznaczona odznaką „Za służbę narodową” oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski „Polonia Restituta”.

W trakcie pierwszego posiedzenia do kierowania pracami Sejmu Śląskiego powołano prezydium, na czele którego stał marszałek. Przez większość czasu istnienia Sejmu Śląskiego (od 1922 do 1935 r.) obowiązki marszałka Sejmu Śląskiego pełnił adwokat i działacz narodowy Konstanty Wolny.

Lokalny parlament był miejscem działalności reprezentantów partii polskich i niemieckich w województwie śląskim. Posiedzenia Sejmu Śląskiego miały charakter ogólnodostępny i cieszyły się sporym zainteresowaniem mieszkańców Śląska. Częstym gościem w Sejmie Śląskim był również urzędujący wojewoda, który – zgodnie ze statutem organicznym – miał pierwszeństwo głosu. Sejm Śląski funkcjonował nieprzerwanie do września 1939 r. Formalnie statut organiczny Województwa Śląskiego został uchylony 6 maja 1945 r. decyzją komunistycznej Krajowej Rady Narodowej.

***

Zachęcamy Państwa do zapoznania z dodatkami prasowymi przygotowanymi przez Oddział IPN w Katowicach z okazji 100 rocznicy przyłączenia części Górnego Śląska do Polski:

https://katowice.ipn.gov.pl/pl3/aktualnosci/166115,Dodatek-prasowy-do-wydawnictw-Polska-Press-Grupa-Do-Polski-1922-Przylaczenie-cze.html

https://przystanekhistoria.pl/pa2/biblioteka-cyfrowa/dodatki-do-prasy/92981,Powrot-100-lecie-przylaczenia-czesci-Gornego-Slaska-do-Polski.html

Zachęcamy także do zapoznania się z artykułem L. Krzyżanowskiego pr. „Pierwsze lata województwa śląskiego w II RP” dostępnym na portalu internetowym przystanekhistoria.pl:

https://przystanekhistoria.pl/pa2/tematy/gospodarka/70866,Pierwsze-lata-wojewodztwa-slaskiego-w-II-RP.html

oraz zapoznania się z nagraniem audiowizualnym sesji popularnonaukowej „Koniec i początek. Lato 1922 roku na Górnym Śląsku”, która się odbyła 22 czerwca 2022 r. o godz. 12.00 w Przystanku Historia – Centrum Edukacyjnym IPN w Katowicach im. Henryka Sławika: https://www.youtube.com/watch?v=2vwy_Le1BLY&t=5s

 


 

POLECANE
Pilna decyzja MSZ ws. ambasadora Polski we Francji z ostatniej chwili
Pilna decyzja MSZ ws. ambasadora Polski we Francji

Rzecznik MSZ Maciej Wewiór przekazał w środę PAP, że decyzją szefa MSZ Radosława Sikorskiego ambasador Polski we Francji Jan R. został zwolniony z kierowania placówką do czasu wyjaśnienia wątpliwości. Sprawa ma związek z medialnymi doniesieniami o jego zatrzymaniu przez CBA.

 „Die Welt” ostro o Unii Europejskiej: „Nie sprawdziła się” z ostatniej chwili
„Die Welt” ostro o Unii Europejskiej: „Nie sprawdziła się”

Na łamach niemieckiego dziennika „Die Welt” opublikowano krytyczny tekst dotyczący kondycji Unii Europejskiej. Autorzy zarzucają Brukseli biurokratyczny autorytaryzm, nieskuteczność w kluczowych kryzysach i oderwanie od realnych problemów gospodarki oraz obywateli. W tekście pojawiają się mocne tezy o Green Deal, polityce migracyjnej i braku demokratycznej legitymacji urzędników w Brukseli.

USA objęły sankcjami wizowymi byłego komisarza UE. Oburzenie w Brukseli z ostatniej chwili
USA objęły sankcjami wizowymi byłego komisarza UE. Oburzenie w Brukseli

Komisja Europejska zdecydowanie potępiła w środę decyzję administracji Donalda Trumpa o nałożeniu zakazu wjazdu do USA na byłego komisarza UE ds. rynku wewnętrznego Thierry'ego Bretona oraz czterech szefów organizacji pozarządowych z Wielkiej Brytanii i Niemiec.

Prezydent Karol Nawrocki odwiedził żołnierzy i funkcjonariuszy SG na granicy z ostatniej chwili
Prezydent Karol Nawrocki odwiedził żołnierzy i funkcjonariuszy SG na granicy

Prezydent RP Karol Nawrocki spotkał się z żołnierzami Wojska Polskiego i funkcjonariuszami Straży Granicznej, stacjonującymi na wschodniej granicy Polski.

Tom Rose przekazał Polakom życzenia świąteczne od prezydenta Trumpa z ostatniej chwili
Tom Rose przekazał Polakom życzenia świąteczne od prezydenta Trumpa

Ambasador USA w Polsce Thomas Rose, składając w środę Polakom życzenia świąteczne w imieniu swoim oraz prezydenta Donalda Trumpa, podkreślił, że Boże Narodzenie to czas, w którym wszyscy ludzie mogą dziękować Bogu za błogosławieństwa wiary, rodziny i wolności.

KO wygrywa wybory, ale nie ma z kim rządzić, spadki największych. Zobacz najnowszy sondaż z ostatniej chwili
KO wygrywa wybory, ale nie ma z kim rządzić, spadki największych. Zobacz najnowszy sondaż

W środę opublikowano najnowsze badanie poparcia dla partii politycznych. Z sondażu United Surveys by IBRiS dla Wirtualnej Polski wynika, że Koalicja Obywatelska wygrałaby wybory, jednak Donald Tusk właściwie nie miałby z kim utworzyć rząd - potencjalni koalicjanci właściwie nie wchodzą do Sejmu.

Zełenski ujawnił amerykański plan pełnego porozumienia pokojowego. Co zawiera? z ostatniej chwili
Zełenski ujawnił amerykański plan pełnego porozumienia pokojowego. Co zawiera?

Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski przekazał, że amerykański plan pokojowy, dotyczący zakończenia wojny rosyjsko-ukraińskiej, przewiduje zamrożenie konfliktu na obecnych liniach kontaktowych - poinformowały w środę media, w tym m.in. agencja AFP. Ukraiński prezydent rozmawiał z dziennikarzami we wtorek, ale wypowiedzi ze spotkania zostały opublikowane dopiero w środę. 

W Wigilię na straży bezpieczeństwa kraju stoi 20 tys. polskich żołnierzy z ostatniej chwili
W Wigilię na straży bezpieczeństwa kraju stoi 20 tys. polskich żołnierzy

W Wigilię Świąt Bożego Narodzenia na straży bezpieczeństwa państwa polskiego i naszych sojuszników stoi około 20 tysięcy żołnierzy - powiedział w środę wicepremier, minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz podczas spotkania z żołnierzami służącymi w Centrum Logistycznym Rzeszów-Jasionka.

Jest nowy ranking zaufania. Karol Nawrocki ponownie na czele [SONDAŻ] z ostatniej chwili
Jest nowy ranking zaufania. Karol Nawrocki ponownie na czele [SONDAŻ]

W Wigilię portal Onet.pl opublikował grudniowy sondaż zaufania do polityków. Na pierwszym miejscu ponownie znalazł się prezydent Karol Nawrocki. W badaniu widać też powrót Jarosława Kaczyńskiego do pierwszej dziesiątki oraz pogarszającą się sytuację Mateusza Morawieckiego.

„Niech ucichną dzisiaj wszelkie spory”. Świąteczne życzenia Pary Prezydenckiej z ostatniej chwili
„Niech ucichną dzisiaj wszelkie spory”. Świąteczne życzenia Pary Prezydenckiej

Para Prezydencka skierowała do Polaków w kraju i za granicą życzenia świąteczne. W bożonarodzeniowym przesłaniu podkreślono znaczenie wspólnoty, tradycji oraz nadziei płynącej z Narodzenia Pańskiego. W komunikacie znalazły się także słowa wdzięczności dla osób pełniących służbę w święta.

REKLAMA

100. rocznica pierwszego posiedzenia Sejmu Śląskiego

Sejm Śląski utworzono na mocy ustawy konstytucyjnej Sejmu Ustawodawczego z dnia 15 lipca 1920 r., zawierającej statut organiczny Województwa Śląskiego. 24 września 1922 r. odbyły się pierwsze wybory do Sejmu Śląskiego, a 10 października 1922 r. jego pierwsze posiedzenie.
Katowice, gmach Akademii Muzycznej, w którym obradował Sejm Śląski do momentu budowy własnej siedziby
Katowice, gmach Akademii Muzycznej, w którym obradował Sejm Śląski do momentu budowy własnej siedziby / wikipedia/ Adrian Tync - Praca własna/ CC BY-SA 4.0

Początkowo w Sejmie Śląskim zasiadało 48 posłów, którzy mieli być wybierani na 5-letnie kadencje. Sejm powoływał Śląską Radę Wojewódzką, w skład której wchodzili wojewoda i wicewojewoda oraz pięciu członków wybieranych przez Sejm Śląski. Sejm miał władzę legislacyjną w zakresie kolejnictwa, policji i żandarmerii, szkolnictwa, rolnictwa, wód, spraw wyznaniowych oraz organizacji administracji wojewódzkiej i samorządu na terenie województwa śląskiego. Polityka zagraniczna i sprawy wojskowe wyjęte były spod jego kompetencji i podlegały Sejmowi RP.

Szczególne uprawnienie Sejm Śląski zyskał w dziedzinie podatkowej. Mógł uchwalać własne podatki, zarządzał odrębnym Skarbem Śląskim. Co ważne, jedynie część daniny publicznej zbieranej w województwie śląskim trafiała do Warszawy, a pozostała część służyła bezpośrednio mieszkańcom obszaru autonomicznego.

Pierwsze posiedzenie Sejmu Śląskiego odbyło się 10 października 1922 r. Przewodnicząca, Janina Omańkowska, otwierając pierwsze obrady powiedziała: „Szanowni Państwo! Chwila, którą obecnie przeżywamy, jest tak wielka i tak doniosłego znaczenia, że na uwypuklenie jej nie potrzeba słów, gdyż byłyby one zawsze zbyt blade wobec doniosłości tej chwili. Zazwyczaj wypadki, które się tak codziennie dzieją, a przynajmniej bardzo często przed oczyma naszemi się przesuwają, tracą dla obserwujących je wiele ze swej bezpośredniej wartości. […] Ale jeśli głębiej się zastanowimy nad znaczeniem tej dzisiejszej chwili, jeśli głębiej wnikniemy w bieg wypadków, który tę chwilę sprowadził , to zaiste zdawać się nam będzie, że słońce stanąćby powinno w podziwie i uwielbieniu dla tego cudu, który się stał.”

Janina Omańkowska zapisała się na kartach polskiej historii jako pierwsza kobieta kierująca obradami Sejmu Śląskiego. Za swoją działalność została odznaczona odznaką „Za służbę narodową” oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski „Polonia Restituta”.

W trakcie pierwszego posiedzenia do kierowania pracami Sejmu Śląskiego powołano prezydium, na czele którego stał marszałek. Przez większość czasu istnienia Sejmu Śląskiego (od 1922 do 1935 r.) obowiązki marszałka Sejmu Śląskiego pełnił adwokat i działacz narodowy Konstanty Wolny.

Lokalny parlament był miejscem działalności reprezentantów partii polskich i niemieckich w województwie śląskim. Posiedzenia Sejmu Śląskiego miały charakter ogólnodostępny i cieszyły się sporym zainteresowaniem mieszkańców Śląska. Częstym gościem w Sejmie Śląskim był również urzędujący wojewoda, który – zgodnie ze statutem organicznym – miał pierwszeństwo głosu. Sejm Śląski funkcjonował nieprzerwanie do września 1939 r. Formalnie statut organiczny Województwa Śląskiego został uchylony 6 maja 1945 r. decyzją komunistycznej Krajowej Rady Narodowej.

***

Zachęcamy Państwa do zapoznania z dodatkami prasowymi przygotowanymi przez Oddział IPN w Katowicach z okazji 100 rocznicy przyłączenia części Górnego Śląska do Polski:

https://katowice.ipn.gov.pl/pl3/aktualnosci/166115,Dodatek-prasowy-do-wydawnictw-Polska-Press-Grupa-Do-Polski-1922-Przylaczenie-cze.html

https://przystanekhistoria.pl/pa2/biblioteka-cyfrowa/dodatki-do-prasy/92981,Powrot-100-lecie-przylaczenia-czesci-Gornego-Slaska-do-Polski.html

Zachęcamy także do zapoznania się z artykułem L. Krzyżanowskiego pr. „Pierwsze lata województwa śląskiego w II RP” dostępnym na portalu internetowym przystanekhistoria.pl:

https://przystanekhistoria.pl/pa2/tematy/gospodarka/70866,Pierwsze-lata-wojewodztwa-slaskiego-w-II-RP.html

oraz zapoznania się z nagraniem audiowizualnym sesji popularnonaukowej „Koniec i początek. Lato 1922 roku na Górnym Śląsku”, która się odbyła 22 czerwca 2022 r. o godz. 12.00 w Przystanku Historia – Centrum Edukacyjnym IPN w Katowicach im. Henryka Sławika: https://www.youtube.com/watch?v=2vwy_Le1BLY&t=5s

 



 

Polecane